Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2005
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Öwezberdi HOJAMURADOV
Danışman: GÜVEN SAYILGAN
Özet:Geçiş ekonomisine sahip olan Türkmenistan, 1991 yılında bağımsızlığını kazandıktan sonra eski Sovyet sisteminin etkisinden kurtulup, kapalı ekonomiden serbest piyasa ekonomisine geçişte önemli adımlar atmıştır. Ekonomik modernizasyonun ve gelişmiş devletler seviyesine çıkmanın şartı olarak ekonomik yapıda değişikliğe neden olacak reformlara ihtiyaç olduğunun bilinci içerisinde, Türkmenistan Devleti 13 yıl içerisinde ekonomik ve sosyal alanda bir çok reforma imza atmıştır. Türkmenistan'ın belirlemiş olduğu ekonomik model, açık, çoğulcu ve uluslararası bir yapıya sahiptir. Ülkenin hedeflediği ekonomik kalkınmayı sağlamak ve bunun bir plan çerçevesinde yürütülmesi amacıyla '10 Yıllık Ulusal Kalkınma Programı' hazırlanmıştır. Bu programın temel hedefi, Türkmenistan'ı gelişmiş devletler seviyesine çıkarmak, sosyal yönlü piyasa ekonomisi, Türkmenistan'ı kendi kendine yetebilir bir duruma getirme ve yapısal ve ekonomik yatırımların gerçekleştirilmesi olarak sıralanabilir. Diğer taraftan, Türkmenistan banka sistemi, vergilendirme ve mali sistem, sermaye piyasaları, sigortacılık ve denetim alanındaki modernizasyon ile kurumsal alanda; tarım, enerji, telekomünikasyon ve sanayi alanındaki değişimle de sektörel alanda reformlara gitmiştir. Bu reformlarla Türkmenistan Devleti sanayileşme sürecinde önemli adımlar atmış oldu. Günümüzde dünya ticareti giderek serbestleşme eğilimindedir. Ticaret ve serbest piyasaların serbestleşmesi yabancı yatırımların gelişmekte olan ülkelerde iktisadi kalkınmanın finansmanı için gerekli dış tasarrufu ve döviz ihtiyacını sağlamaktadır. Türkmenistan hem yer altı zenginliklere sahip bir ülke olduğu için, sahip olduğu kaynakları diğer ülkeler ile paylaşma gereği duymaktadır. Bu kaynakları doğru ve bilinçli olarak kullanıp, uluslararası pazarlara çıkarması ile ülkeye döviz girdisi sağlayabilir. Burada, öncelikle komşu ülkeler ile ekonomik ve ticari işbirliğinin sağlamlaştırılması gerekmektedir. Türkmenistan'ın en büyük ticari ortaklarından biri olan Türkiye ile ticari faaliyetlerde bulunması her iki taraf için de avantajlar sağlayacaktır. Ancak, Türkmenistan'ın uluslararası ticarette bulunabilmesi için öncelikle hukuki altyapının oturması ve bankacılık sisteminin geliştirilmesi gerekmektedir. Çünkü, günümüz ekonomisinde uluslararası ticarette satın alınan mal veya hizmet karşılıkları çeşitli finansman tekniklerine dayanmaktadır. Söz konusu ticaretin küçümsenmeyecek bir bölümü serbest dövizli ilkesi ile bağdaşmayan yöntemlere göre yapılmaktadır. Türkmenistan ise uluslararası ticarette tam anlamıyla faaliyette bulunabilmesi için gereken altyapı hazırlığını tamamlayamamıştır. Dolayısıyla, Türkmenistan'ın dış ticaretten beklenen faydaları sağlayabilmesi için alternatif finansman yöntemlerinin kullanılması ve altyapı hazırlıklarının biran önce tamamlanması hassasiyetini göstermesi gerekmektedir. Bunu gerçekleştirebilmek için yetişmiş dış ticaret uzmanlarına ihtiyaç vardır.