Din-Mitos ilişkisi: Hıristiyanlık örneği


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2015

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: MEHMET ZAFER İNANLAR

Danışman: DURMUŞ ARIK

Özet:

Din ve mitos, insanın iki temel gerçekliğini temsil eder. Tabiatı gereği insan hem dini hem de mitik yapıdadır. Artık antikitedeki mitoslar olmasa da yeni mitoslar hâlâ modern peri masallarında yeni biçimlerinde yaşamaya devam etmektedir. Hıristiyanlığın ayrılmaz bir parçası olan noel, çarmıh, evharistiya, kefaret, teslis, vaftiz gibi inanç ve uygulamalar birçok toplumda tanıdık dini fenomenlerdir. Bu sebeple denebilir ki Hıristiyanlık, antik dinlerin kalıntılarının arasından doğmuştur. Hıristiyanlık, o zamanki mevcut inançlardan en etkileyici unsurları özümseyip yeniden üretmiştir. Bu sebeple pek çok özgün düşünür, Pavlus’u, İsa yerine Hıristiyanlığın gerçek kurucusu olarak görmektedir. İsa Mesih ile pagan tanrıları arasında çarpıcı bir benzerlik mevcuttur. Bunun sebebi, onun hakkındaki tatmin edici tarihi bilgi eksikliğidir. Bu konudaki tarihi bilgi boşluğu ise mitolojik ve gnostik kurtarıcı figürleriyle doldurulmuştur. Örnek olarak tarım toplumlarında gelişen bitki ve verimlilik mitoslarındaki ölüp yeniden dirilen tanrı kavramı, sonraki dönemde İsa kimliğinde Hıristiyanlığa dâhil olmuştur. Buna ek olarak, İsa’nın söylemediği sözlerle pagan inançlar yekunu , Pavlus tarafından Hıristiyanlığa dahil edilmiştir. Pavlus, pagan felsefi ve dini terimlerini kullanmış, böylece pagan halklara İsa’yı kozmik bir Mesih figürü olarak benimsetmiştir. Bunu yaparken Pavlus, Hıristiyanlığı, tanınamayacak biçimde değiştirmiştir. Amerikan film endüstrisi, mitosları çağdaş görünümleri altında yeniden canlandırmıştır. İnsanlığı en çok etkileyen bir sanat dalı olarak sinemanın işlediği konular bakımından mitolojinin hayatımıza ne kadar derin etkilerinin olduğunu, filmlerin izlenme oranı ve hâsılat verileri ortaya koymaktadır. Bir bakıma mitoslarda kalmış zannedilen kahramanlar, modern bir mitos aktarma aracı olan sinema ve televizyon vasıtasıyla hâlâ günümüzde yaşamaya devam etmektedirler. Nitekim mitoslara dayalı filmlere olan ilgi, insanın mitik ruhi yapıda olduğunu ispatlamaktadır.AbstractReligion and myth represent the two essential facts for people. Due to his nature, human has both religious and mythic existence. Although there are not myths of antiquity anymore, new myths still continue to live in their new forms in modern fairy tales. The beliefs and practices like Christmas, crucifixion, Eucharist, penance, trinity, baptism which are integral part of Christianity are familiar religious phenomenons in many societies. Thus, it would not be wrong to say that Christianity was born alien beliefs amid the ruins of ancient faiths. Christianity absorbed the most impressive and emotional elements from all of the existing creeeds and reproduced them eclectically. There is a striking similarity between Jesus Christ and the pagan gods. The reason for this is lack of satisfactory historical information about Jesus Christ. The historical knowledge gap on this issue, was filled with mythological and gnostic savior figures. In addition, the words which Jesus never said and totals of pagan beliefs were converted to Christianity by Paul. Paul used the pagan philosophical and religious terms. Thus he made them adopted Jesus as a cosmic figure of Christ. In this way, Paul has changed Christianity beyond recognition. For this reason, many original thinkers see Paul as the real founder of Christianity rather than Jesus Christ. The western cinema especially the American film industry revived the ancient myths under their contemporary appearances. People’s interest in films based on the myths proves that spiritual structure of man is mythological.