Tuzgölü Havzasında bazı ana fay zonlarının gravite ve manyetik yöntemler ile belirlenmesi ve tektonik yorumu


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: BAHAR DİNÇER

Danışman: VEYSEL IŞIK

Özet:

Orta Anadolu'nun önemli havzalarından olan Tuzgölü Havzası kuzeybatı-güneydoğu uzanımlı ve üst Kretase-Senozoyik yaşlı birimler ile temsil olur. Fay kontrollü havzaya yönelik jeolojik ve jeofiziksel çalışmalar havza birimlerinin bazı fay zonlarından etkilendiğini ortaya koymuştur. Havzanın doğu bölümünde yer alan Tuzgölü Fay Zonu ile havzanın göreceli olarak batı bölümünde yer alan Cihanbeyli, Yeniceoba ve Sultanhanı Fay Zonları benzer yönelimli uzanıma sahiptir. Altınekin Fay Zonu ise bu fay zonlarına göre göreceli olarak eşlenik konum sergiler. Yüzeyde, morfolojik ve jeolojik özellikleri yersel belirginlikte olan bu fay zonları ya genç fay zonları ya da genç dönem aktivitesi olan zonlardır. Gravite ve manyetik verilerin analizi Tuzgölü Havzası ve çevresinin belirgin çöküntü ve yükselti alanları ile temsil olduğunu ortaya koymaktadır. Gravite anomali verileri, Tuzgölü Havzası ve yakın kesimlerinde deniz seviyesinde (0 m), -1000 m, -2000 m, -3000 m ve -4000 m derinliklerde fayların varlığına işaret etmektedir. KB-GD, K-G ve KD-GB yönelimli bu faylar büyük oranda normal ve ters fay karakterinde, az oranda ise düşey fay (çok yüksek açılı normal/ters fay) özelliğine sahiptir. Kuvaterner birimlerinin altında yüzey verileri ile belirlenmesi mümkün olmayan bu fay zonlarını içine alan alanların fay haritası yapılmıştır. -4000 m'ye kadar belirlenen bu faylanmalardan normal faylar, Tuzgölü Havzasının yapısal gelişimini ve havza birimlerinin çökelimini denetleyen faylar olarak yorumlanmıştır. Normal faylar geç Kretase-orta Eosen dönemi ile erken Miyosen-Kuvaterner dönemlerini temsil etmektedir. Ters faylar ise bölgesel ölçekte sıkışma rejiminin ürünleri olup literatürde belirtilen faylara ait yaşlar göz önüne alındığında orta Eosen-geç Oligosen/erken Miyosen zaman aralığında gelişmiş faylar olarak önerilmektedir. Bölgedeki aktif fay zonlarını (Tuzgölü, Cihanbeyli, Yeniceoba, Altınekin Fay Zonları) oluşturan fay kolları ise göreceli olarak daha genç oluşumlar olarak yorumlanmıştır. Zonu temsil eden bu faylar orta Miyosen sonrası ya da erken Pliyosen sonrası faylanmalardır. The NW-SE trending Tuzgölü Basin, one of the most significant basins in Central Anatolia, is characterized by Upper Cretaceous-Cenozoic units. Numerous geological and geophysical studies have revealed that the basin, fault-controlled basin, has affected by several fault zones. The Tuzgölü Fault Zone located in eastern borders of the basin and the Cihanbeyli, Yeniceoba and Sultanhanı Fault Zones located in western and southwestern borders, which exhibit approximately the similar trending. The Altinekin fault zone, however, presents conjugate fault geometry in comparison with those -fault zones. All these fault zones, which represent fault-related morphological and geological properties, are either young fault zones (Holocene faults) or the faults with recent (Quaternary) tectonic activity. Analyzing the Gravity and Magnetic data reveals that the Tuzgölü and its surroundings are represented by distinct depressions and elevation areas. Gravity anomaly data show the presence of faults at depths of sea level (0 m), -1000 m, -2000 m, -3000 m and -4000 m along the Tuzgölü Fault Zone and its nearby areas. These faults are mostly normal and reverse faults, as well as the less number of vertical faults (either very the high-angle normal/reverse faults) with NW-SE, N-S, and NE-SW-striking. Fault maps of the areas including these fault zones, which covered by Quaternary units and cannot be determined using surface data, were made. Some faulting traces determined until depths of -4000 meters is characterized by normal faults that were interpreted as basin bounding-faults controlling both the structural development of the Tuzgölü Basin and deposition of the basin units. The occurrence of the normal faults might be the late Cretaceous-middle Eocene and Early Miocene-Quaternary Periods. However, the reverse faults, characterized by several fault strands along the zone, are interpreted as a result of the regional-scale compressional regime and occurred during middle Eocene-late Oligocene/Early Miocene based on the fault dating data from the literature. The fault strands which constitute the regional active fault zones (Tuzgölü, Cihanbeyli, Yeniceoba, Altınekin Fault Zones) are relatively younger faults which occurred during faulting events from after middle Miocene or early Pliocene.