Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2008
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ZİYAFET EYVAZOVA
Danışman: SAADETTİN YAĞMUR GÖMEÇ
Özet:Bu çalışmada henüz her yönüyle incelenmemiş olan “Lâtin Alfabesinden Kiril, Alfabesine, Kiril Alfabesinden Lâtin Alfabesine Geçiş Süreçlerinde Azerbaycan Basını” konusu ele alınmıştır. Bir yüzyılda üç alfabe değiştiren Azerbaycan Türkleri Lâtin Alfabesinden Kiril, Alfabesine, Kiril Alfabesinden Lâtin Alfabesine geçiş süreçlerinde zorluklarla karşılaşmışlar. Bu zamana kadar ancak genel çerçevede değerlendirilmiş olan Azerbaycan basınının bu süreçlerde oynadığı role ışık tutacak şekilde yakından bir değerlendirmesini yapmak çalışmamızın hedefini oluşturdu. Çalışmanın yapılmasında esas amaç Azerbaycan’daki alfabe ve dil sorunlarını tespit etmek, Azerbaycan basın kaynaklarından yola çıkılarak Lâtin alfabesinden Kiril, alfabesine, Kiril alfabesinden Lâtin alfabesine geçiş süreçlerini değerlendirmek ve bu geçiş sürecinde Azerbaycan basınının faaliyetini araştırmaktan ibarettir. Bunlara paralel olarak Türk dünyasında Lâtin alfabesinden Kiril, alfabesine, Kiril alfabesinden Lâtin alfabesine geçiş ve ortak alfabe sorunu kısaca incelenmiştir. Çalışmada 1939-1940, 1991-1992 yıllarına ait devlet ve meclis arşivinin belgeleri, 1939, 1940, 1957, 1958, 1990, 1991, 1992, 1999, 2000, 2001, 2002 ve 2004 yılları Azerbaycan’da basılan dergi ve gazeteler kaynak alınıp taranmıştır. Bu gazete ve dergiler amaçları, dil özellikleri, faaliyetleri açısından değerlendirilmiştir. Çalışmamızın vardığı bir sonuç olarak diyebiliriz ki, 20. yüzyılda ivme kazanan siyasal, toplumsal ve kültürel gelişmelerin çalkantılı bir yer ve döneminde yer alan alfabe değişiklikleri içinde Azerbaycan basını, bu değişimden etkilenen ve aynı zamanda bu değişim sürecini etkileyip hızlandıran bir boyutu oluşturmuştur.