Bağımsız dış denetim ve Azerbaycan'da denetim sistemi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2006

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ELÇİN HALİLOV

Danışman: ORHAN ÇELİK

Özet:

Bağımsız Dış Denetim ve Azerbaycan'da Denetim Sistemi Elçin Halilov Her toplumda ve örgütte alınacak kararlar doğrudan doğruya karar işlemi sırasında elde bulunan geçerli bilgilere dayandırılır. Karar alıcılar kendilerine sunulan bilgileri doğrudan kaynağına inerek inceleme olanağına sahip değildir. Karar alıcılar başkaları tarafından hazırlanmış bilgileri veri kabul ederek bunların doğruluğuna güvenmek zorundadır. Başkaları tarafından hazırlanan bilgilerin ise kasıtlı olarak veya olmayarak her zaman hata ve yanlışları kapsama olasılığı yüksektir. Bu yüzden başkaları tarafından hazırlanan bilgilerin güvenilirliğini ve doğruluğunu sağlamak amacıyla denetim faaliyetleri yürütülmektedir. Denetim fonksiyonunun çeşitli sınıflandırmaları ve türleri mevcuttur. Amacı yönünden, denetimin statüsüne göre, denetçinin niteliğine göre yapılan sınıflandırmalar bunlara birer örnektir. Tezin konusunu oluşturan bağımsız dış denetim denetimin amacı yönünden yapılan sınıflandırmaya girmektedir. Tez iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde genel olarak denetim kavramı, genel kabul görmüş denetim standartları, denetim türlerine kısaca değinildikten sonra asıl konu olan bağımsız dış denetim konusu işlenmiştir. Bu bölümde bağımsız denetimin özellikleri, sorumlulukları, amaçları, yararları ve sınırları anlatılmaya çalışılmıştır. Daha sonra denetim süreci ve bağımsız dış denetim süreci gösterilmiştir. Sonraki sayfalarda bağımsız denetimin tarihsel süreç içerisinde gelmiş olduğu nokta, değişik ülkelerdeki 1 bağımsız denetimin oluşması ve son olarak ta, Avrupa Birliği 8. Yönergesinin denetim alanındaki önemi vurgulanmaya çalışılmıştır. İkinci bölümde Azerbaycan Cumhuriyeti'ndeki genel olarak denetim sistemi, SSCB zamanı ve sonrası dönemde ülkede mevcut olan ekonomik durum ve bunun sonucunda oluşturulan denetim sistemi ve denetimin tarihsel süreç içerisinde geçirmiş olduğu evreler gösterilmiştir. Bunun sonrasında Azerbaycan'daki denetim sisteminin nasıl çalıştığı, hangi organlardan oluştuğu, çeşitli kurumların organizasyon yapıları ve genel olarak denetim sisteminin sınırlarının hangi yasalarla çizildiği belirtilmiştir. Gelişmekte olan ülke ekonomisine sahip olması ve özellikle finans sektörünün çok yetersiz olması nedeniyle denetim sisteminin pek parlak olmadığı Azerbaycan'da denetim sisteminin gelişmesi için yapılması amaçlanan hedefler ve hazırlanan öneriler sonraki bölümlerde yer almaktadır.AbstractIndependent External Audit and Azerbaijan?s Audit System Elçin Halilov In each society and organization decisions should be made based on valid information available during the period of decision-making process. Decision- makers do not have opportunity to conduct detailed analysis, including their sources, on information submitted to them. Decision-makers have to consider the information developed by others as reliable valid data. Information developed by others always has high risk of containing intentionally or unintentionally created errors and mistakes. Therefore, audit activities are carried out in order to ensure reliability and accuracy of information prepared by others. There are many classifications and types of audit function. Classifications based on objectives, audit status, auditor characteristics can be good examples. Independent External Audit, which is the topic of this paper, is included in ?objective-based classification?. Paper consists of two sections. First section provides brief information on audit concept, recognized audit standards and in more detail independent external audit, main topic of this paper. In this section, information on properties, responsibilities, objectives, benefits and boundaries of independent audit are presented. Also, audit process and independent external audit process are presented. In subsequent pages, the progress historically achieved by independent audit, establishment of independent audit in different countries and finally the importance of EU Directive no. 8 in audit is presented. 1 Second section provides information on general condition of audit system in the Republic of Azerbaijan, economic situation in the country during Soviet and post- Soviet period, the resultant audit system and the historical development phases of audit. Also, this section shows how audit system operates in Azerbaijan, bodies included in this system, organization structures of various bodies and laws, which are setting boundaries of the audit system. Developed objectives and recommendations aiming to improve audit sector in Azerbaijan, a country with developing economy and especially lacking financial system, are given in the following sections.