Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: SEHER BAGAÇ İÇEN
Danışman: YILDIZ ABİK
Özet:Çocuk yetişkinlere göre daha zayıf, daha kırılgan ve daha yardıma muhtaç kimsedir. Bu nedenle çocuğun üstün yararı ilkesi, hukuk sistemlerinde çocuğun durumunu yetişkinlerle eşitlemeye, tabiri caizse çocuğa pozitif ayrımcılık yapılmasına olanak veren çocuk hukukunun en temel ilkesidir. Nitekim bu ilke Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi'nin 3. Maddesinde de açık bir şekilde ifade edilmiştir. Maddeye göre "Kamusal ya da özel sosyal yardım kuruluşları, mahkemeler, idari makamlar veya yasama organları tarafından yapılan ve çocukları ilgilendiren bütün faaliyetlerde çocuğun yararı temel düşüncedir". Çocukla ilgili her işte dikkate alınan bu ilkenin BMÇHS'nin 21. maddesine göre evlat edinmede de dikkate alınacağı düzenlenmiştir. Uluslararası bir sözleşme ile genel olarak korunan çocuğun üstün yararı şüphesiz Türk Hukuku'nda çocukla ilgili düzenlemeleri de etkilemiştir. Örneğin: çocuğun üstün yararı ilkesi velayette, evlat edinmede, tanımada, soybağı uyuşmazlıklarında, yapay döllenmeye bağlı sonuçlarda ve çocukla ilgili nice olguda dikkate alınır. Bu olgulardan biri de TMK md. 305 vd. hükümlerinde düzenlenen çocuğun evlat edinilmesidir. TMK md. 305/II hükmüne göre "Evlat edinmenin her halde küçüğün yararına bulunması ve evlat edinenin diğer çocuklarının yararlarının hakkaniyete aykırı bir biçimde zedelenmemesi gerekir." Bu hüküm çerçevesinde evlat edinmenin her halde çocuğun üstün yararına olması gerektiği anlaşılmaktadır. Bizim de çalışmamızın ana konusunu Türk Hukukunda çocuğun evlat edinilmesinde üstün yararı oluşturmaktadır. Çalışmamızın tam adı "Yargıtay Kararları Işığında Çocuğun Evlat Edinilmesinde Üstün Yarar"dır. Çocuğun evlat edinilmesindeki üstün yararını incelemeye geçmeden önce üstün yarar ilkesi ile ilgili genel bir bilgi vermeyi ve üstün yarar ilkesini anlamlandırmayı uygun gördük. Bu bağlamda çalışmamızın ilk bölümünde çocuğun üstün yararı ilkesinin tanımı, hukuki niteliği, tarihçesi, işlevleri, üstün yarar ilkesine getirilen eleştiriler ve nihayet üstün yarar ilkesinin pozitif hukuka yansımasını çeşitli yönleri ile inceledik. Çalışmamızın bir diğer ayağı ise çocuğun evlat edinilmesi olduğundan ikinci bölümde genel olarak evlat edinme, evlat edinmenin tanımı, evlat edinmenin tarihçesi, evlat edinme türleri, evlat edinmenin yararları ve sakıncaları üzerinde durulmuştur. Çocuğun evlat edinilmesindeki üstün yararı ise hem TMK md. 305 hükmünde esasa ilişkin bir koşul olarak düzenlenmiş hem de evlat edinmenin diğer koşullarının düzenlenmesinde dikkate alınan bir ilke olmuştur. Ayrıca TMK md. 305 hükmünün gerekçesinde de belirtildiği gibi üstün yarar ilkesi evlat edinmenin "olmazsa olmaz" koşulu olarak benimsenmiştir. Dolayısıyla kanunun düzenlemesinde, evlat edinmede çocuğun üstün yararına ulaşma amacının hâkim olduğu söylenebilir. Bu sebeple çalışmamızın üçüncü bölümünde evlat edinmenin esasa ve şekle ilişkin koşulları üzerinde durulmuş ve genel olarak Yargıtay kararları ışığında çocuğun üstün yararının bu koşulların düzenlenmesi, uygulanması ve uygulanmaması üzerindeki etkileri değerlendirilmiş; kanuni düzenlemelerde eksiklik, çelişkili durum veya madde hükümlerinde açıklık bulunmaması halinde eleştirilerimiz ve sorunun, çocuğun üstün yararı ekseninde nasıl çözümlenebileceği ile ilgili çözüm önerilerimize yer verilmiştir. Anahtar Kelimeler: Evlat Edinme, Yarar, Çocuğun Üstün Yararı, Evlat Edinmenin Koşulları The child is weaker, more vulnerable and more in need of help than adults. Therefore, the principle of the best interest of the child is the most fundamental principle of child law, which allows the child to equate the situation of the child with adults in legal systems and, so to speak, to give positive discrimination to the child. Indeed, this principle is explicitly stated in Article 3 of the United Nations Convention on the Rights of the Child. According to the article "Inallactions concerning children, whether undertaken by public or private social welfare institutions, courts of law, administrative authorities or legislative bodies, the best interests of the child shall be a primary consideration." According to article 21 of the UNCRC, it is regulated that attention will also be given to adoption. The best interest of the child, which is generally protected by an international agreement, has undoubtedly affected the regulations regarding the child in Turkish Law. For example: the principle of the best interests of the child is taken into consideration in custody, adoption, recognition, genealogical disputes, consequences related to artificial insemination and in many cases related to the child. One of these cases is the adoption of the child, which is regulated in the provisions of Article 305 of the Turkish civil code and its continuation. According to the article 305 / II of the Turkish Civil Code "Adoption has to advantage to adopted child in all aspects and has to not to give damage to advantages of adopting-person's own children." Under this provision, it is understood that adoption should be in the best interests of the child in any case. The main subject of our study is the best interest in the adoption of a child in Turkish law. The full name of our study is "The Best Interest of Child InAdoptionWith Respect to the Direction of Supreme Court Decision in Turkish Law". Before proceeding to examine the best interests of the child in adoption, we considered it appropriate to provide general information about the best interest principle and to make sense of the best interest principle. In this context, in the first part of our study, we examined the definition of principle of the best interest of the child, its legal character, history, functions, criticisms brought to the principle of the best interest, and finally the reflection of the principle of the best interest to positive law in various aspects. Since another aspect of our study is the adoption of the child, in the second part, the adoption, the definition of adoption, the history of adoption, the types of adoption, the benefits and disadvantages of adoption were emphasized. The best interest of the child in adoption has been regulated both as a condition related to the principle under article 305 of the Turkish civil law and has been taken into consideration in the regulation of other conditions of adoption. In addition, as stated in the article 305 of the Turkish Civil Code, the principle of the best interest has been adopted as the "sine qua non" condition for adoption. Therefore, in the regulation of the law, it can be said that the aim of achieving the child's best interests in adoption is dominant. For this reason, in the third part of our study, the main and formal conditions of adoption are emphasized, and, in light of the decisions of the Supreme Court, the best interests of the child are the regulation of these conditions, its effects on application and non-application were evaluated; In the absence of legal regulations, lack of contradiction or clarity in the provisions of the article, our criticisms and solution suggestions about how the problem can be solved in the axis of the best interests of the child are included. Keywords: Adoption, Best İnterest, The best interest of the child, Conditions of adoption