Süt ürünleri üretim proseslerinde risk analizi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2012

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: RASİHA GAMZE ÖNEY

Danışman: YAHYA SUYADAL

Özet:

Bu çalışmanın amacı, Proje Yönetimi Bilgi Birikimi Kılavuzu (PMBOK) temelli bir rehber kullanarak bir süt ürünleri üretim fabrikasında risk analizi yapmak, fabrikadaki olası riskleri ve bunun sonucu meydana gelen ekonomik kaybı belirlemek ve risklerin giderilmesi için çözüm önerileri sunmaktır. Bu amaçla; Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ’nde faaliyet gösteren bir fabrikada, yukarıda adı geçen analiz yöntemi yürütülmüş ve elde edilen sonuçlar sunulmuştur. Yöntem; Risk planlama, risk belirleme, nitel risk analizi, nicel risk analizi ve risk kontrolü adımlarından oluşmaktadır. Risk planlama aşamasında, analiz yapılabilmesi için gerekli bilgi bankaları ve belgeler ilgili işletmeden temin edilmiştir. Risk belirleme aşamasında ise, fabrikadaki olası tüm risk faktörleri ve yaratacakları etkiler tespit edilmiştir. Daha sonra, saptanan risk faktörleri için sıklık ve şiddet değerleri “L Tipi Matris ve Ön Risk Analizi (PRA)” yöntemleri ile ortaya konarak tehlikelerin giderilebilmesi için çözüm önerileri sunulmuştur. Fabrikada göz önüne alınan her bir bölüm için, birer değerlendirme formu oluşturulmuştur. Kontrol listeleri kullanarak yapılan PRA yönteminde ise çalışanların doldurması için kontrol listeleri tasarlanmıştır. Nicel risk analizi yürütmek amacıyla, daha önce saptanan risk faktörleri, olasılık dağılımlarıyla modellenmiş ve Monte Carlo Simülasyonu içinde yer alan @Risk yazılım programının “Risk Compound” alt programından yararlanarak yıllık iş günü kayıpları hesaplanmıştır. 6 000 ton/yıl kapasitedeki fabrikadaki yıllık iş günü kayıpları ‘Uzun Ömürlü Süt Üretim Bölümü’ için 2.39 gün/yıl, ‘Kaşar Peyniri Üretim Bölümü’ için 3.34 gün/yıl, ‘Hellim Peyniri Üretim Bölümü’ için 4.51 gün/yıl, ‘Beyaz Peynir Üretim Bölümü’ için 4.65 gün/yıl, ‘Dondurma Üretim Bölümü’ için 4.88 gün/yıl ve ‘Yoğurt Üretim Bölümü’ için 3.62 gün/yıl olarak belirlenmiştir. Bu bağlamda, fabrikadaki yıllık toplam iş günü kaybının 23.39 gün/yıl olduğu saptanmıştır. Sonuç olarak; risk analizi yardımıyla fabrikada yıllık ekonomik kayıpların giderilmesi ve risklerin azaltılması için alınması gereken önlemler listesi oluşturulmuştur. Yürütülen analiz kapsamında saptanan önlemler hayata geçirildiği takdirde, fabrikadaki yıllık ekonomik kayıpların giderilerek yıllık karın artacağı öngörülmüştür. Son olarak, risk kontrolü aşamasında fabrika periyodik olarak ziyaret edilmeli, yeni risklerin ortaya çıkıp çıkmadığı, belirlenen önlemlerin hangilerinin alındığı ve fabrikadaki ekonomik kaybın ne kadar azaldığı gözlenmelidir. Abstract The purpose of this study was to apply a whole risk analysis for a dairy production factory by taking PMBOK (Project Management Body Of Knowledge) as a base, determining probable risks and economic losts in factory and recommending solutions for problems caused by risks. For his purpose, the risk analysis method mentioned above had been applied on a factory in T.R.N.C. and the results had been written. This method was formed by 5 steps: Planning Risks, Determining Risks, Qualitative Risk Analysis, Quantitative Risk Analysis and Risk Control. At ‘Planning Risks’ step, the necessary documents, laws, charters and statutes for appliying risk analysis had been provided from the factory. At ‘Determining Risks’ step, all probable risk factors and their impacts had been determined. Then, at ‘Qualitative Risk Analysis’ step, frequency and severity values had been designated for all the risks determined at the second step by using ‘L-Matrix’ and ‘PRA by Using Checklists’ methods. During the application of ‘L Matrix‘ method, risk assessment forms had been written for each department of the factory. In the application of ‘PRA by Using Checklists’ method, checklists including questions about hazards in the factory had been designed for being answered by the workers. At ‘Quantitative Risk Analysis’ step, the risk factors determined in the second step had been modelled by using probability distributions with Monte Carlo Simulation. Afterwards, labor day loses during a year had been calculated by using Risk Compound application of @Risk software program. Labor day loses per year for the present factory with 6 000 ton/year capacity had been found as 2.39 day/year for ‘Milk Production Department’, 3.34 day/year for ‘Cheese Production Department’, 4.51 day/year for ‘Halloumi Cheese Production Department’, 4.65 day/year for ‘White Cheese Production Department’, 4.88 day/year for ‘Ice Cream Production Department’ and 3.62 day/year for ‘Yoghurt Production Department’. By these calculations, total labor day lose per year have been calculated as 23.39 day/year. As a result; a precaution list had been formed for reducing risks and economic loss in factory. If the precautions determined by risk analysis can be put in practice by workers, the annual economic loss of factory will be reduced. As part of the last step ‘Risk Control’, the factory should be visited periodically and it should be controlled if the determined precautions are applied or not.