Etkileşim sorunu ve kartezyen paradigma zemininde töz düalizminin bir eleştirisi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2016

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: BERK DERİNÖZ

Danışman: IŞIL BAYAR BRAVO

Özet:

Descartes özelde insanın ve genelde dünyanın, birbirinden tamamen farklı hatta birbirine taban tabana zıt olan iki ayrı tözden oluştuğunu öne sürmüştür. Kartezyen düalizm, insan ve dünyanın doğasına ilişkin basit ve fakat oldukça çekici bir resmini sunmakla birlikte gerek Descartes'ı, gerekse Descartes'tan sonra gelen filozofları birtakım zorluklarla yüz yüze getirmiştir. Birbirinden bu denli farklı iki ayrı tözün nasıl etkileştikleri açıklanamamıştır. Böylelikle zorluk ruh-beden sorunu olarak bilinen soruna dönüşmüştür. Kuşkuya mahal bırakmayacak şekilde neyi bilebileceğini görmek için kuşkuyu bir araç haline getiren Descartes mutlak gerçek olan cogito ergo sum'a ulaşmıştır. Buradan hareketle sırasıyla ruh, Tanrı ve madde kavramlarını ele alan Descartes bu tözlerin varlığını kanıtlamada başarılı olamamıştır. Ancak getirdiği gayet etkileyici ve yeni yaklaşım sayesinde Descartes'ın kendisinden sonraki felsefede (özellikle de zihin felsefesinde) büyük bir devrime yol açmıştır. Descartes'tan sonra hiçbir filozof tözler arasında bir etkileşimin makul ya da mümkün olduğunu düşünmemiştir. Descartes da dahil olmak üzere, birden fazla töz bulunduğunu iddia eden bütün filozoflar, bir noktada aslında yalnızca tek bir gerçek tözün bulunduğunu itiraf etmek zorunda kalmışlardır. Bu ise töz düalizminin gerçek anlamda tutarlı bir düşünce olmadığını ifade eder. Öyle görünüyor ki Descartes'ın töz düalizminin yüzleştiği zorluklara verilecek tek makul yanıt monist bir yaklaşımı benimsemektir. Buna göre dünyada sadece tek çeşit töz veya malzeme vardır. Bu malzeme belki maddidir, belki de tinseldir ama kesinlikle aynı anda ikisi birden değildir.AbstractDescartes claimed that specifically human and generally world consists of two different and even entirely opposite substances. Cartesian dualism presents a simple but also quite interesting picture of the nature of man and world but at the same time made both Descartes and subsequent philosophers come face to face with some difficulties. It couldn't be explained how two distinct substances which are so different from each other interacts. Hereby the diffuculty was transformed into the problem which is known as the mind-body problem. Descartes used doubt as an instrument to see what he can know without any doubt and attained the absolute truth cogito ergo sum. Thus he respectively discussed the concepts of soul, God and matter but his attempts to prove the existence of these substances was not successful. On the other hand, thank to the pretty fascinating and new approach that he came up with, he caused a great revolution in subsequent philosophy (especially in the philosophy of mind). There is no any philosopher after Descartes who thought that an interaction between substances is reasonable or even possible. All of the philosohers who claimed that there is more than one substance, including Descartes, had to confess that actually there is only one real substance. What this tells us is that substance dualism is not literally a consistent idea. It looks like the only reasonable answer to the difficulties which Descartes' substance dualism faces is to adopt a monist approach. According to this, there is only one sort of substance or material in the world. This material is maybe material or maybe spiritual but definitely not both of them at the same time.