Türkiye'de uygulanan tarım politikalarının dezavantajlı bölgeler açısından değerlendirilmesi: Mersin ili dağ ve ova köyleri


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: FATMA İLKNUR ÜNÜVAR

Danışman: İLKAY DELLAL

Özet:

Bu çalışmanın amacı Türkiye'de uygulanan tarımsal desteklerin dezavantajlı bölgeler açısından değerlendirilmesi ve olası bir politika değişikliği karşısında üretici tutumlarının belirlenmesidir. Çalışmada araştırma alanı olarak Mersin ili belirlenmiştir. Mersin ilini temsil eden, Çamlıyayla, Mut ve Silifke ilçeleriyle bu ilçelere bağlı 3'er yerleşim yeri özelinde dağlık, yarı dağlık ve ovalık köyler seçilmiştir. Tarım ve Orman Bakanlığı'ndan (TOB) elde edilen veriler doğrultusunda seçilen köylerde Çiftçi Kayıt Sistemine (ÇKS) kayıtlı üreticiler anakitleyi oluşturmuş, örnekleme yöntemiyle seçilen 138 üreticiyle bizzat araştırmacı tarafından Mart 2017 döneminde yüz yüze anket çalışması yapılmıştır. Derlenen veriler, tanımlayıcı istatistikler ile üreticilerin sosyoekonomik durumları yerleşim yeri özelinde (dağlık, yarı dağlık ve ovalık) karşılaştırmalı olarak verilmiştir. Üreticilerin üç farklı politika senaryosu karşısında tutumları ve ekim alanı, hayvan sayısı ve göç gibi kararları lojistik regresyon yöntemi ile analiz edilmiştir. Araştırma bulgularına göre üreticilerin kararlarında yaş, deneyim, hayvan sayısı, ekim alanı, kredi kullanımı vb. değişkenlerin önemli olduğu görülmüştür. Üreticilerin bitkisel ve özellikle de hayvansal üretim sırasında karşılaştıkları en önemli sorunları, maliyet yüksekliği, merasızlık, pazarlama olarak tespit edilmiştir. Üreticilerin üretime devam etme kararlarında ise senaryolar arası farklılık göstermekle birlikte, bölgesel farklılıkları gözeten bir tarımsal desteklemenin çalışmanın amacı doğrultusunda özellikle dağlık alanlarda, önemli olduğu belirlenmiştir. Tarımsal desteklerin fiziki koşullar nedeniyle yarattığı üretim ve gelir kayıplarının önlenmesi için desteklerin bölge özelinde farklılıkları gözeten bir yapısının olması gerekmektedir. The study aims to evaluate the agricultural support policies considering less favoured areas in Turkey and to identify farmers' intentions in case of a possible agricultural policy change. The province of Mersin was selected as the research area. Mountainous, semi-mountainous, and plain villages were selected in the three districts of Çamlıyayla, Mut, and Silifke, which represent the province of Mersin. Using the Farmer Registration System (ÇKS) data, which was obtained from the Ministry of Agriculture and Forestry (TOB), the main population was formed. The simple random sampling method was used to determine the number of questionnaire and 138 farmers were survey face to face in March 2017. The descriptive statistics and socioeconomic feature of the farmers were comparatively given according to the regions including mountainous, semi-mountainous, and plain villages. Farmers' intentions on land allocation, number of animals and migration were analyzed in three different scenarios using logistic regression method. Age, experience, number of animals, land size and credit usage were statistically found significant on farmers' decisions. The main problems in the crop and animal production were defined as the high cost of inputs, the lack of grasslands and marketing. Farmers' decisions on continuing farming changed across provided policy scenarios. Therefore, a policy which would consider regional differences was specified as important especially in mountainous areas as hypothesized in the context of this study. Consequently, agricultural support policies should consider the regional differences to compensate income loses due to physical reasons.