ASPİR/BUĞDAY EKİM NÖBETİ SİSTEMİNDE VERMİKOMPOST KULLANIMININ VERİM VE KALİTE ÜZERİNE ETKİLERİNİN ARAŞTIRILMASI


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2023

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: RECEP KODAŞ

Danışman: Dilek Başalma

Özet:

Bu çalışma 2019-2020 ve 2020-2021 yetiştirme sezonunda Ankara Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü İkizce Araştırma ve Uygulama çiftliğinde yürütülmüştür. Araştırma da; aspir/buğday ekim nöbeti sisteminde 7 farklı gübre kombinasyonları (DAP+ÜRE, Katı Solucan Gübresi (KSG)+ÜRE, DAP+Sıvı Solucan Gübresi (SSG), KSG+SSG, Sadece KSG, Sadece SSG ve Gübresiz kontrol) kullanılmıştır. Bu uygulamaların aspir ve buğday bitkilerinde verim ve kalite üzerine etkileri incelenmiştir. Deneme, Tesadüf Blokları deneme desenine göre 3 tekerrürlü olarak kurulmuştur. Araştırma sonucunda, buğdayda en yüksek verim 368 kg/da ile DAP+ÜRE uygulamasından, en düşük verim ise 277 kg/da ile Gübresiz (Kontrol) uygulamasından elde edilmiştir. Buğday kalitesine ise DAP+ÜRE ve KSG+ÜRE uygulamalarının istatistiki olarak önemli etkilerinin olduğu tespit edilmiştir. En yüksek değerler DAP+ÜRE ve KSG+ÜRE uygulamalarında tane protein oranı % 14.6 ve Alveograf W enerji değeri 173.5 ile 173.8 joule olarak bulunmuştur. Aspirde en yüksek verim 363 kg/da ile DAP+ÜRE uygulamasından, en düşük verim 278 kg/da ile Gübresiz (Kontrol) uygulamasından elde edilmiştir. İçerdiği yağ oranına bağlı olarak en yüksek yağ verimi 131.5 kg/da ile yine DAP+ÜRE uygulamasından elde edilmiştir. KSG+ÜRE uygulamasının aspir çiçeklenme zamanında 2 gün, olgunlaşma zamanında 4 gün erkencilik sağladığı belirlenmiştir. Sonuç olarak, buğday ve aspirde verim ve kalite yönünden, vermikompost uygulamalarından KSG+ÜRE uygulaması ile yetiştiricilik önerilebilir. Sürdürülebilir tarım açısından uzun süreli katı ve sıvı solucan gübresi uygulamalarının, toprak yapısını düzelttiği ve bitki besin maddesi içeriğini arttırdığı söylenebilir.