Anadolu'da toplumsal dönüşüm: Kayseri ve Aksaray örneklerinde karşılaştırmalı sermaye birikimi


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2015

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ERCAN GEÇGİN

Danışman: NİLAY KAYA

Özet:

Bu çalışmada Kayseri ve Aksaray örneklerinden hareketle Anadolu’da sosyo-ekonomik gelişmişlik farklılıklarına ilişkin açıklayıcı çerçeve geliştirmek amaçlanmıştır. İki ildeki ekonomik formun sosyolojik karakteri makro ve mikro düzlemler ekseninde ele alınmıştır. Kuramsal açıdan çoklu bir perspektif benimsenmiştir. Elde edilen veriler nitel araştırma desenlerinden temellendirilmiş kuram (Grounded Theory) yönteminin prosedürlerinden faydalanarak analizler gerçekleştirilmiş ve kavramsallaştırılmalar yapılmıştır.Araştırma neticesinde Kayseri’nin sermaye dinamiklerinin kendine özgü sosyo-kültürel çerçevelere dayandığı keşfedilmiştir. Çerçevelerin tarihsel boyutunun olduğu da tespit edilmiştir. Ayrıca sosyo-kültürel çerçevelerin sosyal sermaye ve simgesel sermayelere yaslandığı görülmüştür. Bunlar “takım” metaforu ile açıklanmaya çalışılmıştır. Ekonomik takım özelliği gösteren bu özgün tip “Homo Kaysericus” olarak kavramsallaştırılmıştır. Homo Kaysericus, ekonomik sosyalleşme sürecinde tüm fırsatları avantaja dönüştüren, kontrollü-yenilikçi özelliği olan ve pratik hareket eden ekonomik bir aktör olarak resmedilmiştir. Aksaray’ın ise Kayseri’den farklı olarak kendi ekonomik aktörlerini fazla harekete geçiremeyen, ancak ekonomik coğrafyasının sunduğu imkânla yabancı sermayenin akışına sahne olduğu görülmüştür. Aksaray’ın287kapitalizmle etkileşimi “bağımlı gelişme” olarak adlandırılmış ve ekonomik aktörü de “tutuk girişimci” şeklinde kavramsallaştırılmıştır.Her iki ilin kapitalizme eklemlenme biçimleri farklı olmakla birlikte, her iki kentin de piyasa toplumuna doğru kaydığını ve aynı zamanda toplumsal çözülmeye karşı korumacı kimliklere ve değerlere sığındığı keşfedilmiştir. Bu toplumsal dönüşüm ise Polanyi’nin “çifte hareket” kavramı ile açıklanmaya çalışılmıştır.AbstractThis study aims to present an explanatory framework of differential socio-economic development in Anatolia departing from the cases of Kayseri and Aksaray. In these two cities, the sociological character of the economic forms are examined at macro and micro levels. A plural theoretical framework is utilized to dissect these dynamics. Examination of collected data and conceptions derive from the procedures of qualitative research patterns in alliance with the approaches in grounded theory.Findings of the study present that the dynamics of capital accumulation in Kayseri has its own idiosyncarcies rooted in local socio-cultural frameworks, which also predicates upon historical dimensions. Besides, these socio-cultural frameworks also predicate upon social and symbolic capitals. These dimensions are examined by using the metaphor of “team”. A particular type featuring as an economic team is conceptualized as “Homo Kaysericus”. This type portrays an image acting as an economic actor who seeks opportunities in each sort of economic socializations, is inclined to have a quick mind, and featuring controlled-innovative characters. On the other hand, unlike the case of Kayseri, economic actors in Aksaray are more likely to be inactive. Foreign capital flows into that region on account of the opportunities of Aksaray’s economic289geographies. Aksaray’s interaction with capitalism is identified as “dependent development”; “reserved entrepreneur” delineates the economic actors in Aksara.Although the ways that these two cities are differentially articulated with capitalism, it is evident that both are in the direction towards the market society; concomitantly, they respond to certain social outcomes by means of appealing to protective identities and values. These dimensions are explained as a social transformation in light of Polanyi’s notion of “double movements”.