Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: GÜRKAN BAŞBAĞCI
Danışman: FATMA SARA DOLAR
Özet:Uşak, Kütahya, Denizli ve Isparta illerinde 2016-2017 yıllarında gerçekleştirilen survey çalışmaları sonucunda 226 adet Rhizoctonia spp. izolatı elde edilmiş olup, bunların 187 tanesini (%82.74) multinükleat (MN) Rhizoctonia (R. solani), 18 tanesini (%7.96) binükleat (BN) Rhizoctonia ve 21 tanesini (%9.29) R. bataticola izolatları oluşturmuştur. Klasik tür teşhisine göre R. solani izolatlarının AG-4 ve AG-5 anastomosis gruplarına ait oldukları belirlenmiştir. Moleküler tür teşhisine göre ise, ITS gen bölgesi sekans analizine tabi tutulan 96 izolatın 23 tanesi R. solani AG-4-HGII, 50 tanesi R. solani AG-5, 4 tanesi binükleat Rhizoctonia AG-K ve 19 tanesi ise R. bataticola olarak tanılanmıştır. Tüm izolatlar morfolojik karakterler bakımından incelenerek farklılıkları ortaya konulmuştur. In vitro patojenisite testi sonucunda en virülent fungus grubu %84.51 hastalık şiddeti ortalaması ile R. bataticola izolatları iken, bunu sırasıyla R. solani AG-5 (%76.33), binükleat Rhizoctonia AG-K (%69.95) ve R. solani AG-4-HGII (%68.48) izlemiştir. ITS gen bölgesi sekans analizine göre oluşturulan dendogramlarda izolatların kendi aralarındaki ve referans izolatlar ile akrabalık ilişkileri incelenmiştir. In vivo patojenisite testlerinde, R. solani AG-4 (U12) ve AG-5 (IS23) izolatlarının çıkış öncesi çökertene neden oldukları, binükleat Rhizoctonia AG-K (IS18) izolatının bitkilerde %76.60 oranında, R. bataticola (D33) izolatının ise bitkilerde %86.70 oranında hastalık şiddetine neden oldukları tespit edilmiştir. Çeşit reaksiyonu çalışmalarında, tüm nohut çeşitlerinin U12 ve IS23 izolatlarına karşı hassas reaksiyon gösterdiği, Azkan, Çakır, Gökçe ve Aksu çeşitlerinin IS18 izolatına karşı ümitvar sonuçlar verdiği, D33 izolatına karşı ise sadece Aksu çeşidinin ümitvar olduğu söylenebilir. Bu çalışmada tespit edilen R. solani AG-4 nohutta Türkiye için, binükleat Rhizoctonia AG-K ise nohutta dünya için ilk kayıttır. As a result of the surveys conducted in Uşak, Kütahya, Denizli and Isparta provinces of Turkey in 2016-2017, 226 isolates of Rhizoctonia spp. were obtained, and 187 of them were multinucleate (MN) Rhizoctonia (R.solani), 18 of them were binucleate (BN) Rhizoctonia and 21 of them were R. bataticola. According to classical identification methods, it was determined that R. solani isolates were belong to AG-4 and AG-5. Ninety-six isolates were characterized by ITS gene region sequence analysis and 23 of them were R. solani AG-4-HGII, 50 of them were R. solani AG-5, 4 of them were binucleate Rhizoctonia AG-K and 19 of them were R. bataticola. The most virulent fungus group was R. bataticola isolates with an average of 84.51% disease severity, followed by R. solani AG-5 (76.33%), binucleate Rhizoctonia AG-K (69.95%) and R. solani AG-4-HGII (68.48%) in vitro conditions. In the dendograms created according to ITS gene region sequence analysis, the relationships between isolates and reference isolates were examined. R. solani AG-4 (U12) and AG-5 (IS23) isolates caused pre-emerging damping-off in vivo conditions, whereas isolates of binucleate Rhizoctonia AG-K (IS18) and R. bataticola (D33) caused 76.60% and 86.70% disease severities, respectively. All the chickpea varieties showed susceptible reaction against U12 and IS23 isolates, however, Azkan, Çakır, Gökçe and Aksu varieties gave hopeful results against IS18 isolate whereas only Aksu variety was hopeful against D33 isolate. This is the first report of R. solani AG-4 on chickpea in Turkey and binucleate Rhizoctonia AG-K on chickpea in the world.