Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: GÖKHAN AKMAZ
Danışman: KORHAN KAYA
Özet:Bu tez çalışması Hint ve Yunan mitolojilerini temel alarak, bu toplumların dinsel inançlarında ve yaşayış şekillerinde zaman içerisinde yaşanan değişimleri cinsiyet rolleri eksenli ele almaktadır. Bu toplumların dönüşümleri Hint Avrupalı halkların, Hindistan ve Yunanistan coğrafyalarına göçleri ile başlamıştır. Bu halkların göçleri öncesinde Hindistan'da Dravidlerin, Yunanistan'da ise Pelasgların hakim oldukları bilinmektedir. Gerek Dravidlerle gerekse de Pelasglarla ilgili elde ettiğimiz veriler bize bu halkların anaerkil din ve toplum yapısına sahip olduklarını göstermektedir. Bununla birlikte, Hint Avrupalı halkların göçleri doğa-kültür, eros-logos, erkek-kadın gibi ayrımları ortaya çıkarmak için gereken atmosferi yarattı. Ancak, savaşçı ve göçebe Hint Avrupalı halkların Hindistan ve Yunanistan coğrafyalarında hakimiyetlerini kurduktan sonra temelde eril-dişil ayrımına dayalı din ve toplum yapısını yerleştirmeye çalıştıkları görülmektedir. Bu halklarla ilgili anlatılagelen mitler, destanlar, tragedyalar gibi edebi verilerin yanı sıra ikonalar, resimler, heykeller, kabartmalar gibi görsel veriler de bu savımızı desteklemektedir. Yeni kurulan ataerkil düzende erkek, tanrı veya kahraman olarak, en yüce konuma yerleştirilirken; kadın ise son derece önemsiz ve ikincil konuma indirgenmiştir. Karşılaştırmalı olarak ele alınacak bu sorun, Din ve Kültür Tarihine ışık tutacak niteliktedir. Bu tezin amaçları arasında cinsiyet rollerinin kurgusallığının altını çizmek, farklı inanç sistemleri karşılaştıklarında nasıl başkalaştığını ortaya çıkarmak ve Hint ve Yunan mitolojilerini karşılaştırarak bu dinamiğin evrensel olduğunu gözler önüne sermek gibi konular sayılabilir. Türkiye'de ilk kez Hint ve Yunan Mitolojilerinin cinsiyet rolleri açısından karşılaştırmalı bir biçimde ele alınacak olması birçok başka çalışmalara da ışık tutacak niteliktedir. Karşılaştırmalı çalışmalara doğal olarak interdisipliner bir bakış açısı içkin olduğu için bu çalışma Hindologlardan daha fazla bir kitleyi doğrudan ilgilendirmektedir: Filologlar, Din Tarihçileri, Mitologlar ve Gender Uzmanlarını. Anahtar Kelimeler: Hint-Yunan, Dravid-Pelasg, Karşılaştırmalı Mitoloji, Cinsiyet Rolleri, Anaerkil-Ataerkil. This dissertation investigates the changes that occurred in time in the religious beliefs and ways of lives of Indian and Greek societies from a gender related perspective based on the mythologies of these societies. The transformation of these socities started with the migration of Indo-European peoples to India and Greece. The transformations brought about by these communities are based on distinctions such as nature-culture, eros-logos, male-female. Before the migration of these peoples, in India Dravids and in Greece Pelasgs are known to have lived. The data we obtained regarding both Dravids and Pelasgs, show us that the religious and social structure of these societies had a matriarchal principle. However the movements of the societies created the necessary atmosphere that unfolded the dichotomies such as nature-culture, eros-logos, woman-man and masculine-feminine. After establishing their dominance in the geographies of India and Greece, the warrior and the nomadic Indo-European peoples adopted a tendency to replace the matriarchal social forms with a structure mainly based on the distinction of masculine-feminine. The literary data such as myths, epics, tragedies as well as visual data such as icons, paintings, sculptures and reliefs of that era also support this point of view. The newly established patriarchal system reformed the position of man and exalted him into the supreme position of God or hero while reducing the women to a highly insignificant and secondary position. The change in the position of women and men discloses intrinsic discussions about gender roles which are comparatively discussed in this study in order to shed light on the history of religion and culture. All in all, the aims of this thesis include highlighting the fictionality of gender roles, revealing how different religious systems meet when they encounter different beliefs, and comparing Indian and Greek mythologies to reveal that this dynamic is universal. A unique comparative study in Turkey about the gender roles of Indian and Greek mythologies, this dissertation addresses an important subject and will, hopefully, be inspiring for many other studies. Also, the inherently interdisciplinar feature of comparative studies renders this study relevant to many other fields other than Indology such as philology, religion history, mythology and gender studies. Key Words: Indian-Greek, Dravidian-Pelasgian, Comparative Mythology, Gender Roles, Matriarchal-Patriarchal.