Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2015
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: SERHAT ŞENSOY
Danışman: NECLA TÜRKOĞLU
Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu
Özet:Bu çalışmada Türkiye’de hava sıcaklığı değişimleri ile bitkilerin fenolojik dönemlerinin zamanları arasındaki ilişkileri bulmaya çalıştık. Türkiye’de ortalama sıcaklıklar yaz trendi kadar olmasa da kış ve ilkbahar mevsimlerinde de artış göstermektedir. Bu durum bitki fenolojik dönemlerini etkilemektedir. Orta ve yüksek enlem derecelerinde bitki gelişimi büyük ölçüde hava sıcaklığı tarafından kontrol edilir. Türkiye’de 1994’ten bu yana hava sıcaklıklarındaki belirgin değişiklikler bitkilerin fenolojik dönemleri üzerine belirgin etkiler yapmış; son yıllarda gerek doğal vejetasyon gerekse meyve ağaçları ve tarla bitkilerinin fenolojik dönemleri açıkça öne kaymıştır. Kiraz, elma ve buğdayın hasat tarihlerindeki erkene kayma eğilimi sırasıyla 22, 25 ve 40 gün/100 yıl şeklindedir. Ayrıca 1°C’lik sıcaklık artışına karşı anılan bitkilerin hasat tarihlerinin 4, 5 ve 8 gün erkene kayacağı bulunmuştur. Gerçekleştirilen bir iklim indisi çalışmasına göre Türkiye’de büyüme sezonu uzunluğu, zaten yüksek olan sahil alanları dışında Trakya, İç Anadolu ve Doğu Anadolu’da artmaktadır. Genel olarak Türkiye’de büyüme sezonu uzunluğunun yüz yılda ortalama 21 gün arttığı tespit edilmiştir (Şensoy vd., ,2013). Isınan sıcaklıklar kuzey yarımkürede bitki gelişimini de hızlandırmaktadır (Kadıoğlu vd., 2000). Büyüme sezonu uzunluğunun artmasının tarımda tür seçimi, münavebe gibi pozitif etkileri olabileceği gibi kısalan gelişme dönemi tahıllarda tane doluluğu ve yoğunluğu, başak başına tane sayısı ve tane ağırlığı üzerine negatif etkileri olacaktır. Meyve ağaçlarının erken çiçek açması da ilkbaharın geç don zararlarını artırabilecektir. (Chmielewski vd., 2002).AbstractIn this study we tried to find relationships between air temperature changes and variations in the timing of phenological stages. Although it’s not strong as summer trend, winter and spring temperature also increasing in Turkey. This will be effected plant phenophases. In mid- and high latitudes the plant development is mainly driven by air temperature. Distinct changes in air temperature since 1994 led to clear responses in plant phenology in Turkey in which the phenological phases of the natural vegetation as well as of fruit trees and field crops have advanced clearly in the last decades. The strongest earliness trend has been found for cherry, apple and winter wheat harvesting date as 22, 25 and 40 days/ 100 years respectively. Responses of these plants for 1°C temperature increase have been found as 4, 5 and 8 days earliness in their harvesting date. Growing Season Length has been increasing in Thrace, central Anatolia and Eastern Anatolia while slightly decreasing in coastal regions where it was already longest. Estimated average increasing is 21 days in 100 years (Şensoy vd., 2013). Warmer temperatures promote increases in plant growth in mid-northern latitudes (Kadıoğlu vd., 2000). The extension of growing season could have some positive effects for agriculture such as cultivar selection and crop rotation. But shorter developmental periods could have negative effects on the formation of individual yield components, as for cereals: the crop density, the kernel number per ear, and the kernel weight. Advanced blossom of fruit trees can increase the risk of late-frost damages (Chmielewski vd., 2002).