Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2015
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Tuğrul NİYAZİBEYOĞLU
Danışman: HALDUN EROĞLU
Özet:Amerikalı misyoner Moses Payson Parmelee, 1863 yılında Doğu Anadolu bölgesine görevli olarak gelmiş ve 40 yıl kadar Amerika‟nın Ermenileri istedikleri gibi yönlendirme amacına hizmet etmiştir. Bu sürede yaşadıklarını „Cennet Bahçesinin Nehirleri Kıyısında Ev ve iş‟ ve „Ağrı Dağı‟ndan Hayat Manzaraları‟ adlı eserleri ile kayıt altına almıştır. Eserlerinde görevi gereği gittiği illerin coğrafi konumuna, etnik yapısına, nüfusuna dair bilgiler sunmuştur. Ayrıca ülkemizde madencilik ve vergi sisteminin işleyiş biçimini de ayrıntılı olarak aktarmıştır. Bunların yanı sıra telgraf ve posta servisi gibi iletişim araçlarından insanların yararlanma biçimini, kullanılan takvimin özelliklerini, Müslümanların ve Hıristiyanların mezarlıklarını, Müslümanların bayramlarını, Hıristiyanların yılbaşı eğlencelerini, Ramazan ayında tutulan orucu, hamamları ve hanları detaylı olarak ifade etmiştir. Hedef kitle olan Ermenilerin aile yapılarına da değinen misyoner, evlenme geleneğini, aile bireylerinin sorumluluklarını aktarmış ve özellikle de ailede kadının konumu üzerinde durmuştur. „Türkiye‟nin kadınları‟ başlığı altında toplum nezdinde kadının yerine değinmiştir. Görev yerinde köylere kadar karış karış gezen misyoner, karşılaştığı insanları Amerika‟nın sahip olduğu zenginliği örnek göstererek Protestan‟lığa davet etmiştir. Amacının insanları aydınlatmak olduğunu ifade etmesine rağmen, Ermenilerin dillerini unutup zaman içerisinde sadece Kürtçe konuşmalarını ümit etmesi asıl maksadının başka olduğu kanısını uyandırmaktadır.AbstractAmerican missionary Moses Payson Parmelee came to East Anatolia in 1863. He was in charge of missionary activity. He served for the political aim of America for about 40 years. During his missionary activity, he wrote two books called „Home and Work By The Rivers of Eden (1888) and Life Scenes Among The Mountains of Ararat‟ in order to keep the record of his experiences. In his books, he gave information about geographic situation, ethnic structure of society and population of the cities where he went for mission. Moreover he described the way mine works and the way taxes goes in a detailed way. In addition to these, he explained how people used to benefit from telegram and post offices, features of calendar that was used, cemeteries of Muslims and Christians, Muslims‟ feast, Christians‟ new year celebration, fasting, public bath and khans in a detailed way. Missionary ,who mentioned about the structure of Armenian family, wrote the custom of marriage, responsibilities of family members and especially women‟s place in the family. He also emphasized the women‟s place in society with the title of „Turkey‟s Women‟. Moses, who wandered every inches of the places including villages in his duty place, urged people whom he faced to accept Protestantism by giving the example of how prosperous America is. Although he claimed that his aim is to enlighten people, his hoping that Armenians forget their language and only speak Koordish with time raises the assumption that his real target is different.