Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2006
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: İBRAHİM KAPLAN
Danışman: ŞABAN ALİ DÜZGÜN
Özet:Bu çalışma, Giriş ve üç bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde, dinin ontik ve epistemik dayanağı, Mutlak Din-İslam özdeşliği ve dinlerin köken birliği ve Kur\\\'an açısından dinî çeşitliliğin anlamı konuları ele alındı. Birinci bölümde, İslâm\\\'ın zuhuru sırasında Arabistan çevresindeki Hıristiyanlığın genel durumu ve bölgede bulunan Hıristiyan mezheplerinin inanç esasları, Kur\\\'an\\\'da Ehl-i Kitap kavramının anlam alanı, Kur\\\'an\\\'ın Hıristiyan teolojisine yönelttiği eleştiriler ve teolojik ilişkiler açısından Hz. Muhammed dönemi inceleme konusu yapılmıştır. Bu noktada, özellikle, Hz. Muhammed\\\'in okuma-yazma bilip bilmediği ve Ehl-i Kitap hakkında sahip olduğu bilgi, teolojik ilişkiler bağlamında tartışma konusu yapıldı. İkinci bölümde, Müslüman-Hıristiyan teolojik tartışmalarının nasıl ve hangi etkenlerle ortaya çıktığı, olaylar, şahıslar ve reddiye türü eserler bazında incelenerek konunun arka planı sahnelenmeye çalışıldı. Burada özellikle, Hıristiyan karşıtı söylemin oluşmasını hazırlayan, teolojik, politik ve sosyo-kültürel etkiler ayrı ayrı ele alındı. Bu bölümde, ayrıca, oluşum dönemi kelamının Hıristiyan teolojisine karşı takındığı farklı tavırlar da inceleme konusu yapıldı. Aynı zamanda, bu bölümde, teolojik etkileşimin boyutları ortaya konularak, Müslüman Kelamının oluşmasında ve gelişmesinde Hıristiyan teolojisinden ne kadar etkilendiği araştırıldı. Müsteşriklerin iddialarının aksine, Kelamın oluşmasında ve gelişmesinde kendi kaynaklarını anlama çabası ve diğer iç dinamiklerinin daha etkin olduğu, bu yönüyle de Kelamın özgün bir yapıya sahip olduğu tespiti yapıldı. Üçüncü bölümde, Müslümanlarla Hıristiyanlar arasındaki teolojik tartışmalar sistematik olarak sunuldu. Bu bölümde, teslis, inkarnasyon, İncil, tahrif ve tebşirat gibi konuların, özellikle reddiyelerde, algılanış biçimi sergilendi. Görüldü ki, Hıristiyanlar tarafından teslisin bir unsuru olarak kabul edilen İsa, Müslümanlar tarafından Allah\\\'ın bir kulu ve elçisi olarak görülmekte, onun Tanrılığı reddedilmektedir.