Türkiye'deki dijital doğumlu gazeteler ve iş modelleri


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ATİKE SEVTAP DEMİR

Danışman: GAMZE ÖZDEMİR

Özet:

Dünya genelinde internet, sosyal medya ve mobil kullanımının artması sonucunda, okuyucular artık gazeteleri dijital olarak okumakta, bu durum basılı gazetelerin satış ve reklam oranlarında düşüşe neden olmaktadır. Reklam yatırımları basılı gazeteden dijital alana doğru yönelmekte ve dijital alandaki reklam oranları her geçen gün artmaktadır. Fakat bu reklam oranlarından dijital haber medyası çok az pay alabilmekte, dolayısıyla dijital gazetelerden elde edilen reklam oranları bu gazetelerin hayatta kalması için yeterli olmamaktadır. Aynı zamanda basılı gazetelerin gelirlerindeki düşüş burada çalışan gazeteci sayısında da düşüşe neden olmakta, fakat dijital gazeteler çok sayıda gazeteci istihdam edecek geliri elde edememektedir. Dolayısıyla bahsedilen gelişmeler, sadece dijital gazetelerin gelir elde edip edememesini değil, aynı zamanda bir ülkede yapılan gazeteciliği de etkilemektedir. Sadece reklama bağımlı gelir modeli dijital gazetelerde bir takım etik sorunları da beraberinde getirmektedir. Bütün bu nedenlerle dijital gazetelerin reklam dışında farklı gelir kaynakları bulmaları gerektiği yönünde tartışmalar yapılmaktadır ve bu tartışmalar "Dijital Gazeteler İçin İş Modeli" literatürünü oluşturmuştur. Bu çalışma, dünyada yaşanan bu gelişmelerin Türkiye'de ne ölçüde yansıma bulduğunu ve dünyada farklı iş modelleri geliştirerek başarılı olmuş örneklerin Türkiye'de de başarılı olup olamayacağını ortaya koyma amacı taşımaktadır. Bu kapsamda Türkiye'deki dijital doğumlu gazetelerin hangi koşullar altında faaliyet gösterdiği, karşı karşıya oldukları ekonomik, kültürel, toplumsal, siyasi engel ve fırsatlar, gelir elde etme ve rekabet edebilme stratejileri, sürdürülebilirliklerini sağlamalarının yolları, alandaki dijital gazetelerin yetkilileriyle yapılan görüşmelerle ortaya konmaya çalışılacaktır. As a result of the increase in the use of internet, social media and mobile devices worldwide, readers are now reading newspapers digitally, which leads to a decrease in the sales and advertising of printed newspapers. Advertising investments are shifting from printed newspaper to digital space and digital advertising rates are increasing day by day. However, the digital news media has little share in these advertising rates, so the advertising rates from digital newspapers are not sufficient for the survival of these newspapers. At the same time, the decline in printed newspapers' revenues has led to a decline in the number of journalists working here, but digital newspapers cannot afford to employ a large number of journalists. Therefore, these developments not only affect the income of digital newspapers, but also affect journalism in a country. The income model based only on advertising brings forth some ethical issues in digital newspapers. For all these reasons, there are discussions that digital newspapers should find different sources of income other than advertising, and these discussions have created the "Business Model for Digital Newspapers" literature. This study aims to understand how these developments in the World affects the media in Turkey and whether the examples which use different business models succesfully in the world would be successful in Turkey as well. In this context, the study examines the conditions under which digital newspapers operate in Turkey; the economic, cultural, social, political challenges and opportunities they are confronted with; their strategies of income generation and competition and the ways to ensure their sustainability through interviews with directors of digital newspapers.