Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2022
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: DERYA ÇETİNTÜRK
Danışman: Nuri Yiğit
Özet:
Microtus Shrank, 1798 cinsi en çok türleşmeye uğrayan ve en hızlı evrimleşen kemirgen cinslerinden biri olarak kabul edilmekte olup, şu ana kadar Anadolu'da 14 adet Microtus cinsi tarla faresi türünün kaydı verilmiştir. Chionomys Miller, 1908 cinsi ise, Microtus cinsi ile yakın akraba kar farelerini içermekte ve Anadolu'da yayılışı bulunan üç adet tür ile temsil edilmektedir. Bu çalışmada, Türkiye'nin kuzeyinde yayılış gösteren Microtus ve Chionomys cinslerine ait 32 lokaliteden alınan 163 adet örneğin, Genbank'dan alınan 30 adet ve BoldSystem'dan alınan 7 adet örneğin mitokondriyal COXI ve 12S rRNA ile nükleer IRBP gen bölgeleri analiz edildi. Elde edilen verilere göre, Microtus ve Chionomys cinslerinin farklı cinsler olduğu ve Chionomys nivalis, Chionomys roberti ve Chionomys gud türlerinin birbirlerinden ayrıldıkları belirlendi. Microtus türleri ile ilgili olarak; Microtus arvalis "arvalis" ve "obscurus" formlarının Doğu Anadolu populasyonu da dahil olmak üzere aynı tür oldukları saptandı. Microtus mystacinus Trakya ve Anadolu populasyonu arasındaki coğrafi izolasyonun farklı türler oluşturmaları için yeterli olmadığı görüldü. Microtus majori ve Microtus subterraneus türlerinin farklı türler oldukları, Microtus subterraneus Trakya ve Anadolu populasyonlarının devam eden türleşme sürecinde oldukları ve henüz ayrı türler düzeyinde farklılaşmış olmadıkları belirlendi. Guentheri grubuna ait ve İç Anadolu'nun kuzeyinde bulunan endemik Microtus dogramacii'nın geçerli bir takson olduğu, ancak Guentheri grubu Trakya ve Batı Anadolu populasyonlarının genetik belirteçler bakımından henüz tam olarak ayrı türler olma kriterini sağlamadıkları kanıtlandı ve Microtus hartingi olarak kabul edildi.