Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2015
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ÖZGE ERDEMLİ
Danışman: İNAYET AYDIN
Özet:Bu araştırmada Ankara ili kamu ilkokullarında görev yapan öğretmenlerin ve okul yöneticilerinin, öğretmenlerin işten geri çekilme davranış biçimlerine ve çalışma etiğine yönelik görüşlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada ayrıca öğretmenlerin işten geri çekilme davranışlarının çalışma etiği ile ilişkisi sınanmıştır. Araştırma tarama modellerinden ilişkisel tarama modeli ile desenlenmiştir ve hem nicel hem de nitel araştırma yöntemlerinin kullanıldığı karma araştırma yöntemi ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın nicel boyutundaki hedef evrenini, Ankara ilinin dokuz ilçesinde yer alan kamu ilkokulunda görev yapan 14071 ilkokul öğretmeni ve 909 ilkokul okul yöneticisi oluşturmaktadır. Örneklem seçiminde tabakalı örnekleme tekniğinden yararlanılmıştır. Bu kapsamda 381 ilkokul öğretmeni ve 198 okul yöneticisi araştırmaya dâhil edilmiştir. Araştırmanın nicel verileri araştırmacı tarafından geliştirilen "İşten Geri Çekilme Davranışları Ölçeği" ve Aydın, Demirkasımoğlu, Güner Demir ve Erdemli (2014) tarafından geliştirilen "Çalışma Etiği Ölçeği" ile toplanmıştır. Araştırmada nicel verilerinin analizinde SPSS Paket Programı kullanılmıştır. Veri analizinde yüzde, frekans, aritmetik ortalama ve standart sapma gibi betimsel istatistik teknikleri kullanılmıştır. Katılımcıların cinsiyet değişkenine göre görüşlerinin karşılaştırılmasında t-testi; kıdem değişkenine göre görüşlerinin karşılaştırılmasında Kruskal Wallis H testi ile tek yönlü varyans analizi, eğitim durumu değişkenine göre görüşleri arasında anlamlı fark olup olmadığının belirlenmesinde ise Kruskal Wallis H testi kullanılmıştır. Öğretmenlerin işten geri çekilme davranışlarına ilişkin görüşlerinin çalışma etiği değerleri ile olan ilişkisinin düzeyini ya da miktarını ve yönünü açıklayabilmek için Spearman-Brown Sıra Farkları korelasyon katsayısı kullanılmıştır. Anlamlılık testlerinde α=.05 anlamlılık düzeyi esas alınmıştır. Araştırmanın nitel boyutunda Ankara'nın dokuz ilçesinde yer alan kamu ilkokullarında görev yapan 15 öğretmen ve 15 okul yöneticisi ile görüşme yapılmıştır. Araştırmanın nitel verileri ise NVivo 10 paket programı kullanılarak içerik analizi tekniğiyle analiz edilmiş ve raporlaştırılmıştır. Araştırmada ulaşılan sonuçlara göre, öğretmenler okulda fiziksel ve psikolojik geri çekilme davranışlarını az sergilediklerini düşünmektedirler. Okul yöneticileri de benzer şekilde öğretmenlerin fiziksel ve psikolojik geri çekilme davranışlarını az sergilediğini düşünmektedir. Cinsiyet ve eğitim durumu öğretmenlerin ve okul yöneticilerinin fiziksel geri çekilme davranışlarına yönelik görüşlerinde anlamlı farklılaşmaya neden olmamaktadır. Öğretmenlerin fiziksel geri çekilme davranışlarına yönelik yönetici görüşlerinde eğitim durumu değişkenine göre anlamlı bir farklılık bulunmazken, öğretmen görüşlerinde kıdem değişkenine göre anlamlı farklılık bulunmaktadır. Öğretmen ve yöneticilerin öğretmenlerin psikolojik geri çekilme davranışlarına yönelik görüşlerinde cinsiyet, kıdem ve eğitim durumu değişkenlerine göre fark olmadığı belirlenmiştir. Öğretmenler ve okul yöneticileri çalışma etiği kapsamında çalışma odaklılık değerleri, başka bir deyişle püritan etik değerleri benimsemektedirler. Öğretmenlerin kıdem değişkenine göre çalışma odaklılığa ilişkin görüşlerinde anlamlı fark olmakla birlikte cinsiyet ve eğitim durumu değişkenlerine göre anlamlı bir farklılık olmadığı belirlenmiştir. Yöneticilerin cinsiyet, kıdem ve eğitim durumu değişkenlerine göre çalışma odaklılık görüşlerinde fark olmadığı belirlenmiştir. Öğretmenlerin hem fiziksel hem de psikolojik geri çekilme davranışları ile çalışma odaklılığın çalışmaya adanmışlık ve göreve bağlılık alt boyutları arasında düşük düzeyde, negatif yönde, anlamlı bir ilişki bulunmaktadır. Öğretmenlerin fiziksel geri çekilme davranışları ile haz odaklılığın başarıyı dış faktörlere bağlama boyutu arasında düşük düzeyde, pozitif yönde, anlamlı bir ilişki bulunurken, psikolojik geri çekilme davranışları ile haz odaklılığın başarıyı dış faktörlere bağlama ve yararcılık alt boyutları arasında ise düşük düzeyde, anlamlı pozitif bir ilişki bulunmaktadır.AbstractThe purpose of this study was to determine the opinions of primary teachers and principals working in Ankara about the withdrawal behaviors of teachers and work ethics. Also, in this study, the relationship between the withdrawal behaviors and work ethics values of teachers was tested. The study which is a relational survey model was designed with a mixed research design including quantitative and qualitative methods. In the quantitative phase of the study, target population consisted 14071 public classroom teachers and 909 primary school headteachers working in nine central districts of Ankara. Stratified sampling technique was used for statistical data collection. Public school teachers were represented by 381 participants and primary school principals were represented by 198 participants in the sampling. While gathering quantitative data "Teacher's Withdrawal Behaviour Scale" developed by the researcher was used whereas "Work Ethics Scale" developed by Aydın, Demirkasımoğlu, Güner Demir and Erdemli (2014) was utilized in quantitative data gathering process. The data were analyzed by SPSS program. Data analysis was made by means of the descriptive statistical techniques such as percentage, frequency, arithmetical mean and standard deviation. T-test was used to determine whether teachers' and principals' opinions differ according to the gender. In addition, One-way ANOVA and Kruskal Wallis H were used to determine whether teachers' opinions differ according to seniority and Kruskal Wallis H was used to determine whether teachers' opinions differ according to educational level. Spearman-Brown rank correlation coefficient was used to determine the relationship between the withdrawal behaviors of teachers and work ethics. As a cut of significance level, .05 was used. In the qualitative phase of the study, 15 public primary school teachers and 15 public school principals in districts of Ankara were interviewed. The qualitative data were analyzed with the content analysis method by NVivo 10 program. According to the results of the research, teachers think that they seldom exhibited physical and psychological withdrawal behavior in the school. School principals think that teachers exhibited physical withdrawal behaviors very little, but they never exhibited psychological withdrawal behavior. There was no statistically significant difference on teachers's and principals' ideas about physical withdrawal behavior according to seniority and gender. It was seen that there was no statistically significant difference on principals' opinions about physical withdrawal behavior according to educational level, but teachers' opinions about physical withdrawal behavior were significantly differ according to the educational level. There were no signifficant differences in any of the opinios about psychological withdrawal behavior according to gender, seniority and educational level. Primary school teachers and principals adopted work oriented values, in other words puritan ethics values. In terms of demographic variables, teachers' opinions about work oriented values were significantly differ according seniority while there was no statistically significant difference on teachers' opinions about work oriented values according to gender and education level. There were no signifficant differences in any of the principals' opinions about work oriented according to gender, seniority and educational level. It was found that there was a negative, statistically significant and low relationship between teachers' physical and psychological withdrawal behaviors and commitment to work and task commitment sub dimensions of work oriented. There was also a positive, statistically significant and low relationship between teachers' physical withdrawal behaviors and success based on external factors sub dimension of delight oriented. Furthermore statistics showed that there was a positive, significant and low relationship between psychological withdrawal behaviors and success based on external factors, utilitarianism sub dimensions of delight oriented.