Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2016
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: AYHAN DUYKULUOĞLU
Danışman: İNAYET AYDIN
Özet:Bu araştırma ile Kastamonu ilindeki Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı kamu liselerinde görev yapan müdürlerin ders denetimi süreçlerinde sergiledikleri davranışlara ilişkin öğretmen görüşlerinin ortaya konulması, bu davranışların öğretmenler tarafından “benimsenme” ve öğretmen görüşleri çerçevesinde lise müdürlerinin bu davranışları “gösterme” düzeylerinin belirlenmesi, öğretmen görüşleri bağlamında davranışların “benimsenme” ve lise müdürlerinin bu davranışları “gösterme” boyutları arasında anlamlı fark olup olmadığının ortaya konulması ve davranışlara ilişkin öğretmen görüşlerinin cinsiyet, mesleki kıdem, branş ve görev yapılan lise türü değişkenleri açısından farklılaşıp farklılaşmadığının saptanması amaçlanmıştır. Araştırmada ders denetimi süreci altı faktör altında ele alınmış ve faktörler altında yer alan davranışlar, hem “benimseme” ve “gösterme” boyutları arasında anlamlı fark olup olmadığı açısından hem de araştırmada yer alan değişkenler açısından ayrı ayrı karşılaştırılmıştır. Bu faktörler şunlardır: (1) Ders gözlem stratejisinin belirlenmesi, (2) gözlem öncesi görüşme, (3) öğretmenin öğretim becerilerinin gözlenmesi, (4) öğretimi etkileyen faktörlerin gözlenmesi, (5) gözlem sonrası görüşmenin planlanması ve (6) gözlem sonrası görüşme. Araştırma betimsel tarama modelindedir ve araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden faydalanılmıştır. Araştırmanın hedef evrenini 2015-2016 öğretim yılında Kastamonu ilinin 20 ilçesinde görev yapan 1330 lise öğretmeni oluşturmaktadır. Örnekleme yöntemi olarak tabakalı ve oranlı örnekleme yöntemlerinden faydalanılmıştır. Kastamonu ilindeki ilçeler birer tabaka olarak kabul edilmiş ve her ilçe görev yapan lise öğretmeni sayısına oranlı olarak örneklemde temsil edilmiştir. Bu kapsamda 404 lise öğretmeni araştırmaya dâhil edilmiştir. v Araştırmada veri toplama aracı olarak araştırmacı tarafından geliştirilen “Lise Müdürleri Sınıf Gözlemi Ölçeği” kullanılmıştır. Ölçeğin geliştirilmesinde ilk önce yurt içi ve yurtdışı kaynaklardan literatür taraması sonucu bir madde havuzu oluşturulmuş, bu madde havuzu üzerinde danışman gözetiminde gerekli düzeltmeler yapılarak uzman görüşüne başvurulmuştur. Daha sonra danışman hocanın görüşleri de alınarak taslak bir veri toplama aracı oluşturulmuş ve geçerlik güvenirlik analizlerinin yapılabilmesi için 233 öğretmene pilot uygulama yapılmıştır. Pilot uygulama sonrasında yapılan faktör analizi sonucu ölçeğin altı faktörden oluştuğu saptanmış ve faktörlerin adlandırılması yine danışman görüşleri alınarak gerçekleştirilmiştir. Verilerin toplanması araştırmacı tarafından okullara ziyaret gerçekleştirilerek öğretmenlere uygulama biçiminde gerçekleştirilmiştir. Verilerin analizinde SPSS 20.0 paket programı kullanılmıştır. Araştırmada betimsel istatistikler olarak aritmetik ortalama, standart sapma, frekans ve yüzde hesaplama tekniklerinden faydalanılmıştır. Öğretmenlerin cinsiyet değişkenine göre görüşlerinin karşılaştırılmasında ilişkisiz örneklem t-testi ve Mann Whitney U testlerinden, mesleki kıdem, branş ve görev yapılan lise türü değişkenlerine göre karşılaştırılmasında ise tek yönlü varyans analizi (One-Way ANOVA) ve Kruskal Wallis H testlerinden faydalanılmıştır. Öğretmenlerin görüşlerinin “benimseme” ve “gösterme” düzeyleri açısından farklılaşıp farklılaşmadığını tespit etmek amacıyla analizler ilişkili örneklem t-testi ve Wilcoxon İşaretli Sıralar testi ile yapılmıştır. Analizlerde α=.05 anlamlılık düzeyi esas alınmıştır. Araştırmada öğretmenlerin faktörlerde yer alan davranışları “benimseme” ve lise müdürlerinin davranışları “gösterme” boyutlarına ilişkin görüşlerinin cinsiyet değişkeni açısından anlamlı düzeyde farklılaşmadığı saptanmıştır. Mesleki kıdem değişkenine göre ise öğretmenlerin görüşlerinin ölçeğin hem “benimseme” hem de “gösterme” boyutlarında ders denetiminin her faktöründe anlamlı düzeyde farklılaştığı belirlenmiştir. Buna göre öğretmenlerin görüşleri, davranışları “benimseme” boyutu açısından iki faktör altında, lise müdürlerinin davranışları “gösterme” boyutu açısından ise bütün faktörlerde anlamlı düzeyde farklılaşmaktadır. Buna karşın branş değişkenine göre “benimseme” ve “gösterme” boyutları açısından öğretmenlerin görüşleri arasında hiçbir faktör altında anlamlı farklılık bulunmamıştır. Görev yapılan lise türü değişkenine göre ise faktörlerin “benimseme” boyutunda anlamlı bir fark bulunamamış ancak “gösterme” boyutunda öğretmen görüşlerinin altı faktörün hepsinde anlamlı biçimde farklılaştığı saptanmıştır. vi Ders denetimlerinde sergilenen davranışların öğretmenler tarafından “benimsenme” ve lise müdürlerinin bu davranışları “gösterme” boyutlarının karşılaştırılması sonucunda her faktör için öğretmen görüşlerinin anlamlı düzeyde farklılaştığı ortaya konulmuştur. Öğretmenlerin davranışları “benimseme” boyutuna ait puanlarının her faktör için lise müdürlerinin bu davranışları “gösterme” boyutuna ait puanlarından anlamı düzeyde daha yüksek olduğu belirlenmiştir. AbstactThe purpose of this study was to determine the opinions of the high school teachers who work at the state schools in Kastamonu province about the behaviors of principals during the process of instructional supervision, to specify how much the teachers adopt the specific behaviors displayed by principals during the process of instructional supervision and how frequently the principals display those behaviors according to the perceptions of teachers, and to find out if these opinions differ on a significant level with regard to gender, professional seniority, branch of study and the type of the school in which teachers work. In this study, the process of instructional supervision was categorized under six factors and the behaviors under each of these factors were analyzed separately with a view to the variables involved in this study. The factors of the instructional supervision are: (1) The determination of the strategy of classroom observation, (2) pre-observation conference, (3) the observation of the instructional skills of the teacher, (4) the observation of the factors influencing teaching, (5) the planning of the meeting following the observation and (6) post-observation conference. The research was designed as a descriptive survey model and quantitative research methods were utilized. The 1330 high school teachers who worked in 20 different districts of Kastamonu province during the 2015-2016 instructional year constituted the target population of this research. For statistical data collection, stratified and quota sampling techniques were used and the different districts of Kastamonu were regarded as different stratums for sampling. Each district was represented in the viii sampling with regard to the number of high school teachers who work in that district. In this context, 404 teachers were included as participants of this research. In this study, as the means of data collection “The Classroom Observation Scale for High School Principals” which was developed by the researcher was used. As the first step in the development process, a list of behaviors was formed as a result of a literature review which includes sources in Turkey and abroad and it was presented to the opinions of some specialists after revision done with the advisor. Then, a draft of data collection means was formed by taking the opinions of the advisor into consideration and an implementation was carried out with 233 teachers to be able to fulfill validity and reliability analyses. As the result of the factor analysis carried out after the implementation, it was found out that the scale was formed of six factors and the factors were named by taking the opinions of the advisor into consideration. The data collection was done by implementing the scale to the teacher during the visits to the schools. For the analysis of the data, SPSS 20.0 program was utilized. In this research, as descriptive statistical techniques, percentage, frequency, means and standard deviations were used. To be able to compare and contrast the opinions of the teachers according to gender, independent samples t-test and Mann Whitney U test were utilized and to be able to determine whether the opinions of teachers differ with regard to the professional seniority, the branch of study and the type of the school where teachers work, One-Way ANOVA and Kruskal Wallis H tests were used. Paired samples t-test and Wilcoxon signed rank test for paired samples were made use of to determine if the opinions of the teachers differ in view of how much the teachers adopt the behaviors which are categorized under each factor of the instructional supervision and how frequently the principals display those behaviors with regard to the perceptions of the teachers. For the analyses, the significance level was regarded as α=.05. In the research, it was found out that the opinions of the teachers about “how much the teachers adopt the behaviors” and “how frequently the teachers think the principals display those behaviors” do not differentiate on a significant level according to the gender variable. But in terms of professional seniority, significant differences were found on both of the dimensions of “how much they adopt the behaviors” and “how frequently the teachers think the principals display those behaviors” in all factors of the instructional supervision. Significant differences were found out in two factors for the dimension of “how much the teachers adopt the behaviors” and in all factors for ix the dimension of “how frequently the teachers think the principals display those behaviors”. On the contrary, no significant difference was detected for the dimensions of both “how much the teachers adopt the behaviors” and “how frequently the teachers think the principals display those behaviors” in any of the factors of the instructional supervision with regard to the branch of study. In view of the type of the school where teachers work, no significant difference was found out for the dimension of “how much the teachers adopt the behaviors”, in spite of the fact that the opinions of the teachers differ for the behaviors in all six factors of the instructional supervision in view of “how frequently the teachers think the principals display those behaviors”. As the results of comparing and contrasting analyses implemented to determine whether the opinions of the teachers differ with regard to dimensions of “how much the teachers adopt the behaviors” and “how frequently the teachers think the principals display those behaviors”, it was found out that the opinions of the teachers differ on a significant level in all factors of the instructional supervision. It was detected that the points of the teachers for the dimension of “how much the teachers adopt the behaviors” is higher than their points for the dimension of “how frequently the teachers think the principals display those behaviors” on a significant level in all factors.