Belirli iklim sınıflandırmalarının Türkiye için karşılaştırmalı analizi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: TOLGA GÜNGÖR

Danışman: ERKAN YILMAZ

Özet:

Dünya'da, canlı ve cansız yaşamı şekillendiren birçok etmen olmasına rağmen bu etmenlerden en önemlisi iklim etmenidir. Atmosfer olaylarının uzun yıllık ortalaması olarak tanımlanan iklim; yeryüzünü şekillendiren dış kuvvetlerden, akarsuların tip ve rejimlerine, doğal bitki örtüsünün tür ve dağılışı ile insanların yaşayış şekli ve geçim kaynaklarına kadar birçok alanda etkili olmaktadır. Bu bağlamda düşündüğümüzde İklim kavramının; sıcaklık, yağış, nem, buharlaşma, güneşlenme süresi vb. birçok öğeden oluşan karmaşık bir sistem olduğu sonucuna ulaşmaktayız. İklim sistemini oluşturan bu öğeler dünya üzerinde yer alan bölgelerde farklı değerler kazandıkları için her bölgeye özgü iklim tipi ve bitki örtüsü gelişim göstermiştir. Bu durum neticesinde araştırmacılar, dünya üzerinde gelişim gösteren iklim tiplerini özellikleri bakımından sınıflara ayırmışlardır. İklim Sınıflandırmaları ile ilgili gerçekleştirilen çalışmaları Türkiye ölçeğinde incelediğimizde karşımıza Erinç'in 1965 yılında, Aydeniz'in 1985 yılında ve Sezer'in 1988 yılında gerçekleştirmiş olduğu iklim sınıflandırmaları çıkmaktadır. Bu çalışmada, Meteoroloji Genel Müdürlüğü'ne ait 1970-2014 iklim döneminde gözlem verisi bulunan 138 meteoroloji istasyonuna ait sıcaklık, yağış, nem, buharlaşma ve güneşlenme süresi verileri ile Hijmans ve diğ. (2005) tarafından oluşturulan 30 saniyelik çözünürlüğe sahip veri setlerinin Türkiye'de karşılık geldiği 803.176 noktaya ait sıcaklık, yağış, nem ve buharlaşma verileri Erinç (1965), De Martonne (1926), Sezer (1988) ve Aydeniz (1985) iklim sınıflandırmalarına göre analiz edilmiştir. İstasyon verileri ile gerçekleştirilen analizler neticesinde Türkiye'de Erinç iklim sınıflandırması için 5 farklı iklim sınıfı, De Martonne iklim sınıflandırması için 4 farklı iklim sınıfı, Sezer iklim sınıflandırması için 5 farklı iklim sınıfı, Aydeniz iklim sınıflandırması için ise 5 farklı iklim sınıfı belirlenmiştir. Model verileri ile gerçekleştirilen analizler neticesinde ise Türkiye'de Erinç iklim sınıflandırması için 6 farklı iklim sınıfı, De Martonne iklim sınıflandırması için 4 farklı iklim sınıfı, Sezer iklim sınıflandırması için ise 6 farklı iklim sınıfı belirlenmiştir.