Yabancılara Türkçe öğretiminde metindilbilimsel ölçütler çerçevesinde bir sadeleştirme denemesi:Sait Faik Abasıyanık, “Meserret oteli”


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2012

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Hande BAKAN

Danışman: Sıla Ay

Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu

Özet:

Yabancı dil öğretiminde, okuma-anlama becerisini geliĢtirmek üzere kullanılan metinlerin, özgün mü yoksa dil düzeyine uygun olarak sadeleĢtirilmiĢ mi olması gerektiği, tartıĢılan bir konudur. Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde kullanılan özgün yazınsal metinlerin, dilsel, anlamsal ve yazınsal niteliklerinin sorgulanması ve metnin biçimsel, anlamsal, edimsel ve iletiĢimsel düzlemlerde irdelenmesi, ileri dil düzeyindeki öğreniciler tarafından gerçekleĢtirilebilir. Ancak temel ve orta dil düzeyindeki öğrenicilerin okuma eylemleri, gerçekte anlama ulaĢma amacı taĢımaktadır ve bu nedenle öğreniciler, özgün bir yazınsal metne hakimiyet sağlamak için yeterli dilsel edince ve artalan bilgisine sahip değildirler. Bu düĢünceden hareketle, tezin odak noktası, metindilbilimsel bir yaklaĢımla, yüzey yapı ve derin yapıdaki doğruluk ve tutarlılık değiĢtirilmeden, yazınsal bir metnin sadeleĢtirmesini gerçekleĢtirmek olmuĢtur. Tezin temel amacı, yabancılara Türkçe öğretiminde, okuma becerisinin kazandırılmasına yönelik olarak kullanılan yazınsal metinleri, bilimsel yöntemle çözümlemek ve sadeleĢtirmektir. SadeleĢtirme öncesinde, yazınsal metnin seçimi, metindilbilim bağlamında bir metin çözümlemesi, ardından yapılacak bilimsel nitelikte bir sadeleĢtirme süreci ve son olarak sadeleĢtirilen metnin okuma-anlama becerisine dönük olarak çeĢitli tekniklerle sınanması, bu çalıĢmanın çerçevesini çizmektedir. Buradan hareketle, Sait Faik Abasıyanık‟ın, kurgusal anlatı metinlerinden kısa öykü türündeki „Meserret Oteli‟ adlı eseri, önce metindilbilimsel ölçütlerden „bağlaĢıklık‟ ve „bağdaĢıklık‟ ölçütleri etrafında çözümlenmiĢ; sonra eser yine aynı ölçütler çerçevesinde, Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenen ve B1.1 düzeyindeki öğrenicilerine uygun biçimde sadeleĢtirilmiĢ ve son olarak kavramayı ölçmeye yönelik sorular oluĢturulmuĢtur.RESUME It‟s a controversial issue among scholars and educationists whether authentic texts or the simplified ones should be used in foreign language teaching, in order to improve reading and understanding. Examining the linguistic, semantic and literary qualifications of the authentic texts that are used in teaching Turkish as a foreign language, probing the text on morphological, semantic, performative and communicative domains can be experienced by the learners of advanced level. However, the reading activities of the elementary and intermediate level learners substantially aim toprovide understanding the meaning and because of this reason it might be said that these learners don‟t have enough linguistic competence and background information to master an authentic literary text. From this point of view, simplification of a literary text, with a textlinguistic approach, without changing the accuracy and consistency on surface structure and deep structure is the focus of this study. The main purpose of the thesis is to academically analyse and simplify the literary works used in reading comprehension. Before the simplification phase, the text was chosen and analysed it in the context of textlinguistics and after this came the process of scientific simplification and testing the simplified text with several techniques of reading comprehension skills. Initially, an authentic short storybelonging to fictional narrative type of literary works called „Meserret Oteli‟ written by Sait Faik Abasıyanık was chosen and that authentic text was analysed according to textlinguistic criterias, mainly cohesion and coherence. Then, according to the same criterias, the authentic text was simplified for the B1.1 level learners and finally, some reading comprehension questions to test the reading comprehension were put forward.