Tanrı algısı, dini yönelim biçimleri ve dindarlığın psikolojik dayanıklılıkla ilişkisi


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2015

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: EMİNE ERDOĞAN

Danışman: ÖZNUR ÖZDOĞAN

Özet:

Bu araştırmanın amacı psikolojik dayanıklılık ile Tanrı algısı, dini yönelimbiçimleri ve dindarlık arasındaki ilişkiyi incelemektir. Üniversite öğrencileri üzerindegerçekleştirilen araştırmanın örneklemini eğitim ve ilahiyat fakültelerinde okuyan596 kişi oluşturmuştur. Bu amaçla öğrencilere sosyo demografik veri formu,olumsuz yaşam olaylarını içeren risk faktörleri listesi, Tanrı Algısı Ölçeği (Güler,2007b), Yeniden Yapılandırılmış Müslüman Dini Yönelim Ölçeği (Ercan, 2009) veYılmazlık Ölçeği (Gürgan, 2006b) uygulanmıştır. Ölçekleri düzgün dolduran ve riskfaktörlerinden en az birini işaretleyenler değerlendirmeye alınmıştır. Yapılananalizler sonucunda öznel dindarlık düzeyi, sevgi yönelimli Tanrı algısı ve içsel diniyönelim psikolojik dayanıklılık ile olumlu ilişkili bulunmuştur. Buna karşın dışsal,sorgulayıcı ve katı kuralcı dini yönelime sahip olmak psikolojik dayanıklılık ileanlamlılık düzeyinde bir ilişki göstermemiştir. Diğer yandan fakülte türü (eğitim –ilahiyat) bazı alt ölçekler açısından anlamlı farklılıklara sebep olmuştur. İlahiyatöğrencilerinin sevgi yönelimli Tanrı algıları, öznel dindarlık düzeyleri ve katı kuralcıdini yönelim biçimleri eğitim öğrencilerine göre anlamlı düzeyde yüksekbulunmuştur. Eğitim fakültesi öğrencilerinin ise içsel dini yönelim düzeyleri ilahiyatöğrencilerinden anlamlı düzeyde yüksek bulunmuştur. Cinsiyet açısından erkeklerinpsikolojik dayanıklılığı kızlara göre daha yüksek bulunmuştur. Ayrıca tüm gruplariçinde ilahiyat erkek öğrencileri psikolojik dayanıklılığı en yüksek, ilahiyat kızöğrencileri ise en düşük grup olmuştur.AbstractThe purpose of this study is to investigate the relationship of resilience withGod perception, religious orientation forms and religiousness. The sample of thestudy undertaken with university students consisted of 596 university studentsstudying in faculties of education and theology. Socio-demographic form, risk factorlist including negative life events, God Perception Scale (Güler, 2007b), RevisedMuslim Religious Orientation Scale (Ercan, 2009) and Resiliency Scale (Gürgan,2006b) was administrated to the students. The ones filled out fully and in which atleast only one risk factors was signed was considered for the analyses. The analysispointed out that resilience was positively correlated with subjective religiousness,love oriented God perception and intrinsic religious orientation. On the other hand,having extrinsic, quest and fundamental religious orientation was not correlated withresilience. Faculty type (education vs theology) made difference in some of the subscales.The students in faculty of theology had higher love oriented God perceptionand subjective religiousness level, and demonstrated higher fundamental religiousorientation when compared with those in faculty of education. The students in facultyof education had higher intrinsic religious orientation level when compared withthose in faculty of theology. As for gender, male students were observed to havehigher resilience than female ones. In addition, among all groups, male students infaculty of theology had highest resilience and female in faculty of theology hadlowest resilience.