Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2013
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: PINAR ÇAM
Danışman: NURİ YİĞİT
Özet:Türkiye’de geniş yayılış alanı bulunan Mesocricetus brandti türü, Orta Anadolu’da FN=82, Doğu Anadolu’da (Kars, Ardahan) FN=84 olmak üzere, kromozomal kol sayısı (FN) bakımından coğrafik varyasyon göstermektedir. Bu çalışmada, M. brandti türünün bu iki karyotipik formunun kesişim hattı olan Erzurum- Ağrı, Muş illeri ve çevresinde, doğal hibrit bireylerin varlığı kanıtlanmıştır. 2010 ve 2012 yıllarında sürdürülen arazi çalışmalarında, Ağrı (5 km. doğu), Eleşkirt (Ağrı) ve Malazgirt (Muş)’den elde edilen 6 örneğin hibrit özellikte olduğu, yani kromozom kol sayısının (FN) 83 olduğu belirlenmiştir. Diğer örneklerde kromozom kol sayısının FN=82 olduğu kaydedilirken, arazi çalışmasının yürütüldüğü temas hattında FN=84 olan bireylere rastlanmamıştır. 77 Mesocricetus brandti örneği, FN=82 (İç Anadolu), FN=83 (Orta Doğu Anadolu-Tez bölgesi) ve FN=84 (Doğu Anadolu) olmak üzere 3 alt populasyona ayrılarak, morfolojik ölçüm verileri doğrultusunda analiz edilmiş ve uzaklık değerinin D= 1,8745 ile 2,3681 arasında olduğu ortaya çıkarılmıştır. Birbirine en uzak populasyonlar D=2,3681 uzaklık (distance) değeri ile, FN=82 ve FN=84 populasyonları; birbirine en yakın olan populasyonlar ise 1,8745 uzaklık değeri ile İç Anadolu (FN=82) ve Orta Doğu Anadolu (tez bölgesi, FN=83) populasyonlarıdır. Sitokrom-b gen bölgesi çoğaltılarak, dizi analizleri yürütülen 21 Mesocricetus brandti örneğinde, Kimura-2-Parametresi (K2P)’ne göre, nükleotid yer değiştirme (substitution) oranları; her bir transisyon (α) 18,5035; her bir transversiyon (β) ise 3,2483’dir. DNA dizi analizi sonuçlarına göre oluşturulan MP, ML ve NJ filogeni dendrogramlarında, FN=82 ve FN=83 olan bireylerin oldukça yakın ve iç içe yerleştiği gözlenirken; FN=84 olan populasyonun diğer iki populasyondan ayrıldığı görülmüştür. DNA dizi analizi verileri temel alınarak, K2P’ye göre hesaplanan maksimum uzaklık (D), 0,381 değeri ile FN=82 ve FN=84 populasyonlarında, minumum uzaklık (D) ise, 0,213 değeri ile FN=82 ve FN=83 populasyonlarında kaydedilmiştir. Bu çalışma ile, M. brandti’nin kromozomal formlarının, hem morfolojik hem Cyt-b analizleri neticesinde, 82 ve 83 kromozom kol sayısına sahip bireylerden oluşan alt populasyonların birbirine daha yakın olduğu belirlenmiştir. Populasyonlar arasında en düşük gen akışı, atasal populasyonlar olarak kabul edilen FN=82 ve FN=84 kromozom kol sayısına sahip populasyonlar arasında kaydedilmiştir.AbstractMesocricetus brandti has wide distribution area in Turkey, shows geographical variation in terms of the fundamental chromosome arm number (FN) which is FN = 82 in the Central Anatolia and FN = 84 in the Eastern Anatolia (Kars, Ardahan). In this study, it is proved that natural hybrid individuals exist on the intersection areas of these two karyotypic forms of Mesocricetus brandti; in Erzurum, Ağrı and Muş and the surrounding cities. In the 26 specimens gathered in the field-work between 2010 and 2012, whereas 20 specimens have 82 chromosome arms, 6 specimens have featured hybrid structure; that is, the number of their chromosome arms are 83. Specimens having 84 chromosome arms have not been found on the contact zone. 77 specimens of M.brandti, separated 3 sub-populations as FN=82 (the Central Anatolia), FN=83 (the Middle Eastern Anatolia-thesis focus-) ve FN=84 (the Eastern Anatolia), were analyzed in accordance with the morphological measurement data and the distance value (D) ranges from 1.8745 to 2.3681. Most divergent populations, with D=2.3681 distance value, are FN = 82 and FN = 84 populations. The most similar populations, with D=1.8745 distance value, are 83 and FN=82 populations. Nucleotide substitution ratios according to the Kimura-2-Parameter (K2P) of 21 M.brandti specimens calculated by sequence analysis of amplified gene, have shown that each of transition (α) is 18.5035 and each transversion (β) is 3.2483. In MP, ML and NJ phylogeny cluster constructed basically on cytochrome-b sequence, individuals have 84 chromosome arms located only one branch; on the other hand individuals have 82 and 83 chromosome arms, was located close branches of the cluster and On the basis of the sequence data, genetic distance value calculated in accordance with Kimura-2- parameter; maximum distance (D), with a value of 0.381 FN = 82 and FN = 84 populations were recorded. In this study, through both morphological and cyt-b sequence analysis, sub-populations of FN=82 and FN=83 were determined to be much closer to each other. Lowest gene flow value was recorded between sub populations of FN = 82 and FN = 84 is accepted under the ancestral populations.