Günümüzde çocuk işçiliğinin sosyoekonomik nedenleri: Türkiye ve Meksika örnekleri


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2021

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: GÜLTEN ÇAKMAK

Danışman: ELİF TUĞBA DOĞAN

Özet:

Bu çalışma, Türkiye ve Meksika'da çocuk işçiliğinin sosyoekonomik nedenlerini konu edinmiştir. Türkiye ve Meksika, coğrafi olarak uzak, kültürel olarak farklı, ekonomik ve politik ilişkileri görece sınırlı iki ülkedir. Ancak ülkelerin ekonomik yapıları, jeopolitik önemleri ve işgücü piyasalarındaki sorunlar benzerdir. İki ülkenin benzerlik ve farklılıkları, çocuk işçiliği açısından karşılaştırılmak istenmiştir. Çalışmada, 1970'lerden günümüze neoliberal politikaların iki ülkede yarattığı tahribatın çocuk işçiliği ile ilişkisi tartışılmıştır. Çocuk işçiliğinin görünür nedenleri, ekonomi politikalarının şekillendirdiği yoksulluk, gelir dağılımı adaletsizliği gibi olgulardır ancak asıl nedenin kapitalist ekonomi politikaları olduğu düşünülmektedir. Türkiye ve Meksika'da çocuk işçiliğinin görüldüğü alanlar ve yaşanan sorunlar genel olarak benzerdir. Bununla birlikte ülkelerin coğrafi ve kültürel özellikleri, çocukların çalıştığı alanlarda, ürünlerde ve karşılaştığı sorunlarda bazı farklılıklara sebep olmaktadır. Çalışmada, çocuk işçiliğinin yapısal nedenleri ortaya konulmuş ve çocuk işçiliğini önlemeye yönelik sosyal politikaların bu yapısal sorunları gözetmesi gerektiği ifade edilmiştir. Bu amaçla, konuya ilişkin literatür taranmış, ardından ülke ve bölge raporlarından, ilgili istatistiklerden yararlanılmıştır. Doküman analizi için Dünya Bankası (DB), Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) ve Çocuk İşçiliğinin Sona Erdirilmesi Ulusal Programı (IPEC) gibi uluslararası kuruluşların raporları ve ulusal kuruluşların verileri incelenmiştir. İncelemelerin ardından, karşılaştırmalı yöntemle çocuk işçiliğinin biçimleri sınıflandırılmış ve çocuk işçiliğini önlemeye yönelik ulusal sosyal politikalar değerlendirilmiştir. Anahtar Sözcükler: Çalışan çocuklar, çocuk işçiliği, Türkiye, Meksika, küreselleşme, sosyal politika This study focuses on the socioeconomic causes of child labor in Turkey and Mexico. Turkey and Mexico are two countries that geographically distant, culturally diverse, and relatively limited economic and political relations. However, these countries' economic structures, geopolitical importance, and problems in labor markets are similar. The similarities and differences of the two countries were tried to be compared in terms of child labor. In the study, the relationship between child labor and the damage that, caused by neoliberal policies since the 1970s, was discussed in two countries. Visible causes of child labor are phenomena shaped by economic policies such as poverty and unfair distribution of income, but it is thought that the main reason is capitalist economic policies. In Turkey and Mexico, the areas where child labor is observed and the problems experienced are generally similar. Nevertheless, the geographical and cultural characteristics of the countries cause some differences in the areas where children work, products, and problems they face. In the study, the structural reasons for child labor were revealed and it was stated that social policies which aimed at preventing child labor should consider these structural problems. For this purpose, the relevant literature was reviewed, then country and regional reports, and relevant statistics were used. For the document analysis, the reports of international organizations such as the World Bank (WB), the International Labor Organization (ILO), and the National Program for the Elimination of Child Labor (IPEC) and the data of national organizations were examined. Following the examinations, forms of child labor were classified with a comparative method, and national social policies to prevent child labor were evaluated. Key words: Working children, child labor, Turkey, Mexico, globalization, social policy