Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2010
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: MEHMET ERTUĞRUL UÇAR
Danışman: SELAHİDDİN ÖĞÜLMÜŞ
Özet:Bu araştırma, toplam 590 kişiden oluşan bir grup üzerinde yürütülmüştür. Grubun %65.3’i kadın (n=385), %34.6’sı (n=205) erkektir. Araştırma grubunda yer alan bireyler, üniversite mezunu veya öğrencisidir. Araştırmada veri toplama aracı olarak; Stratejik güven ölçeği, Genelleştirilmiş güven ölçeği, Kurumsal güven ölçeği, Ortak değerler ölçeği Grup aidiyeti ölçeği, Benlik Yapıları ölçeği kullanılmıştır. Kişisel bilgiler ve en çok güvenilen kurum ile ilgili veriler de ayrı bir form ile toplanmıştır. Araştırmada elde edilen veriler, regresyon analizi ve t testi ile analiz edilmiştir. Sosyal sermaye, güvene dayalı insan ilişkilerinin ürünü olan ve maddi olmayan bir tür sermayedir. İnsanlar birbirleri ile iyi ilişkiler kurarak ve bu ilişkilerin zaman içinde devam etmesini sağlayarak, kendi başlarına başaramayacakları ya da çok zorlanarak ancak başarabilecekleri hedeflere ulaşabilir, en azından bunun için birlikte çalışabilirler. Birlikte çalışma da insanları fırsatlar, iş imkânları ve yeni ilişkiler konusunda bilgilendirecek bir dizi iletişim ağı ile birbirlerine bağlar. Bu iletişim ağları bir kaynak oluşturmaları nedeniyle bir tür sermaye oluşumu gibi görülebilir. Zira iletişim ağları aracılığıyla oluşan ortak değerleri ve bu iletişim ağlarının yarattığı olanakları, iletişim ağlarındaki diğer üyelerle paylaşma eğilimi söz konusudur. Bu sermaye birikimi sadece ortaya çıktığı alanda kişilere yarar sağlamakla kalmayarak, kişilere yaşamın çok farklı alanlarında yarar sağlayabilmektedir. Sosyal sermaye alan yazınından hareketle üç boyutlu bir yapı olarak ele alınmıştır. Bu boyutlar güven, ortak değerler ve bir gruba ait olma duygusudur. Güven, sosyal sermayenin en önemli öğesidir. Sosyal sermayenin bu boyutu kendi içinde üçe ayrılmaktadır: Stratejik güven, genelleştirilmiş güven, kurumsal güven. Stratejik güven, birbirini tanıyan iki insan arasındaki güvendir. Genelleştirilmiş güven, birbirini tanımayan kişiler arasındaki güven ilişkisidir. İnsanlar tanımadıkları bir kişiyle ilişki kurduklarında bu kişinin kendilerini aldatmayacaklarına ve zarar vermeyeceklerine inanmalıdırlar. Başka bir deyişle, insanların büyük bir çoğunluğunun güvenilir oldukları ve tanımasalar bile diğer insanlarla ilişkiye geçip rahatlıkla ortak bir takım işler yapabileceklerine inançları olmalıdır. Kurumlara güven, genelleştirilmiş güvenle çok yakın ilişkilidir ve hatta bir bireyin genelleştirilmiş güven geliştirebilmesi için kurumlara güven duygusunun gelişmiş olması gerekir. Örneğin devlet kurumlarına güvenince tanımadığımız kişilere güven de kolaylaşmaktadır. Kurumlara güvenince tanımadığınız bir kişi ile kurduğunuz ilişki olumsuz olsa bile rahatlıkla bu kurumlar aracılığıyla durumu düzeltebileceğiniz inancı oluşmakta, bu inanç da genelleştirilmiş güveni artırmaktadır.Güven bireylerin bir araya gelip iletişim ağları ile birbirlerine bağlanmaları hatta bir grup gibi olmalarını sağlamaktadır. Bu iletişim ağları içinde ortak değerler oluşmakta ve bu da bireylerin kendilerini adeta bir gruba ait hissetmelerine yol açmaktadır. Bur değerler, grup üyeleri ile karşılıklı yardımlaşma, ortak iş yapma ve grubu takip etmedir. Sosyal sermayenin batının bireyci kültürlerinde geçerli bir olgu olduğu iddiası vardır. Türk toplumunda bu olgunun var olup olmadığını incelemek amacı ile sosyal sermaye alan yazınından hareketle stratejik güven, genelleştirilmiş güven, kurumsal güven, ortak değerler ve grup aidiyeti ölçekleri geliştirilmiştir. Kağıtçıbaşı’na göre Türk toplumunda bireylerin benlik yapıları hem bireyci hem toplulukçu kültürlerin her ikisinden de öğeler taşıyan özerk ilişkisel benlik biçimindedirler. Türk toplumunda sosyal sermaye olgusunun durumunu belirlemek için Kağıtçıbaşı’nın geliştirdiği ilişkisel benlik, özerk benlik, özerk-ilişkisel benliğin, stratejik güven, genelleştirilmiş güven, kurumsal güven, ortak değerler ve grup aidiyetini yordayıp yordamadığına bakılmıştır. Sosyal sermaye, alan yazınında, üniversite eğitimi ile yakından ilişkili bir kavramdır. Bireyler arasındaki sosyal sermaye oluşumuna üniversite eğitimi doğrudan etkide bulunmaktadır. Bundan dolayı üniversite öğrencileri ve üniversiteden mezun olan 590 kişilik bir çalışma grubu üzerinde benlik biçimlerin okul ve bölüm türünün, en güvenilen kurumun, cinsiyetin, sosyal sermayeyi yordayıp yordamadığı adımsal regresyon analizi ile incelenmiştir. Sonuçta sosyal sermayenin en önemli özelliği olan genelleştirilmiş güven ve kurumsal güvenin çalışma grubu içinde düşük olduğu, stratejik güvenin yüksek olduğu bulunmuştur. Stratejik güveni ortak değerler, grup aidiyeti, ilişkisel benlik biçimi, cinsiyet, genelleştirilmiş güven, yasalara ve siyasi partilere güvenin 0,05 düzeyinde anlamlı bir yordayıcısı olduğu bulunmuştur. Araştırma grubunun genelleştirilmiş güven düzeyinin düşük olduğu bulunmuştur. Genelleştirilmiş güven ile benlik biçimleri arasında bir ilişki bulunamamıştır. Genelleştirilmiş güveni kurumlara güven, stratejik güven, yasalar, halk, meclis, siyasi partilere güvenin yüksekliği, bölüm ve okul türünün anlamlı bir şekilde yordadığı bulunmuştur.Araştırma grubunun kurumsal güven düzeyi düşük bulunmuştur. Kurumlara güveni genelleştirilmiş güven, yasalar, meclis, orduya güvenin yüksekliği, cinsiyet, özerk ilişkisel benlik biçimi, üye olunan dernek sayısının anlamlı bir şekilde yordadığı bulunmuştur.Araştırma grubunun ortak değerler ölçeğinden aldıkları puan ortalamaları yüksektir. Ortak değerlerin yordayıcıları arasında yapılan adımsal regresyon analizi sonucuna göre, stratejik güven, grup aidiyeti, yaş, ilişkisel benlik biçimi, üniversiteye güvenin yüksekliği, ortak değerlerin 0,05 düzeyinde anlamlı birer yordayıcısı olduğu görülmektedir. Araştırma grubunun grup aidiyeti ölçeğinden aldıkları puan ortalamaları yüksektir. Grup aidiyeti ile yordayıcıları arasında yapılan faktör analizi sonuçlarına göre; stratejik güven, kurumsal güven, ortak değerler, sivil toplum örgütleri, özerk-ilişkisel benlik biçimi,YÖK, yaş, hükümet ve din görevlilerine güvenin yüksekliğinin grup aidiyetinin 0,05 düzeyinde anlamlı birer yordayıcısı olduğu görülmektedir. Araştırma sonuçları genel olarak değerlendirildiğinde, sosyal sermayenin Türk toplumunda kısmen ya da farklı bir biçimde var olduğuna işaret etmektedir.AbstractSocial capital is an immaterial kind of capital which is based on human relationships. People, through establishing good relationships and maintaining them, can reach goals that would be impossible or too difficult to do by themselves. Working together provides job opportunities, possibilities and a network of communication that could inform them of new relationships. Since they provide sources these communication networks could be regarded as a sort of capital. Because there is a tendency to share the common values and opportunities that are created by these communication networks with other members of the community.This social capital doesn’t only create opportunities in the subject area but also provides opportunities in many different areas of life. This research was conducted with the participation of over 590 participants. %65.3 of the group consisted of women (n=385), and %34.6 of it were male. The persons in the research group were either studying in a university or were graduated. In this research as a data collection method, the following measurements tools were used Strategically Trust scale, general trust scale, Institutional trust scale, common values scale, Group belonging scale and self form types scale. Data on Personal information and the most trusted institution is collected in a separate form.The findings of the research was subjected to regression analyzed and t test. Social capital is investigated as a structure of three dimensional by inspired of the literature. These dimensions are trust, common values and sense of group belongliness. Trust is the most important component of social capital. This dimensioof social capital is divided to three in itself: Strategical trust, generalized trust, and institutionalized trust. Strategic trust is the trust between two people who know each other. Generalized trust is the trust relationship between people who don't know each other. When people start a relationship with a person that they don't know, they must believe that this person will not cheat or harm them. To put it in another way, it is to have faith in that the most of the people are trustable, and even if they don't know, they can engage in a relationship and do business together.Trust in institutions are strongly related to generalized trust, even so that in order for a person to have generalized trust, one has to have trust in institutions. For instance, once we trust the state institutions it becomes easier to trust people who we don't know. When we trust the institutions, even if the relationship between a person that you don't know is negative, the belief that you can mend this situation through the institution is generated, and this belief increases the generalized trust. Trust allows people to come together and get connected through communication networks, and even allows them to become as a group.Through these networks, common values emerge, and this makes individuals as if belonging to a group. These values are mutual help, organized work and following the group. There is a claim that social capital valid fact in the individualistic western cultures. In order to measure whether Turkey has this fact measures of strategic trust, common values and belonging are developed through the social capital structure base. According to Kağıtçıbaşı, the people self structure have patterns of both individualistic and collectivist components and it is in form of autonomous related self in Turkey, In this research investigated In order to measure the social capital fact in Turkey, relationa lself, autonomous self, autonomous-relational self which are development by Kağıtçıbaşı predicted strategic trust, generalized trust, institutionalized trust, common values, and group belonging. Social capital, in the literature is closely related to university education. In the formation of interpersonal social capital [or social capital between individuals] university education has a direct influence. Because of this a workgroup of 590 persons, consisting of university students and graduates were tested with step by step regression analysis to see whether the following were influencing social capital: Personality types, school and department, most trusted institution and gender.As a result, generalized trust which is the most important feature of social capital was found to be low in the work group, whereas the strategic trust is high Common values, group belonging, relational personality types, gender, generalized trust, trust in law and political parties are found to have a meaningful value of 0,05. It was found that the workgroup had a low level of generalized trust. No relation between generalized trust and personality types were found. It was found that generalized trust has a meaningful indicator\value in relation to strategic trust, laws, people\nation, senate, trust in political parties, department and school type.It was found that the workgroup had a low level of institutional trust. Trust in institutions were found to be related to generalized trust, laws, senate, the level of trust in army, gender, individual relational personality types, and the number of memberships to foundations. The average points that the workgroup had from common values are high. According to the results of step by step regression analysis which is done between\in the indicators of common values it is found that a meaningful indicator of 0.05 level exists between strategical trust, group belonging, age, relational personality type, the highness of trust to the university, and common values. The average points that the workgroup had from group belonging is high. According to the factor analysis employed between group belonging and it's indicators; institutional trust, common values, NGOs, individual-relational personality type, YÖK, age, and highness of trust to government and religious personel Has a 0.05 level of meaningful indication. When generally considered, the research indicates that social capital, partly or else in a different types exists in Turkey.