Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: SEVGİ AYTEN
Danışman: SELMA ÜLGENTÜRK
Özet:Aspir alanlarında yeşilkurt [Helicoverpa spp., Heliothis spp. (Lepidoptera: Noctuidae)] türlerinin biyoekolojisinin belirlenmesine yönelik çalışmalarda Ankara'da aspir bitkisinde zararlı yeşilkurt türünün Heliothis peltigera Denis & Schiffermülle (Lepidoptera: Noctuidae) olduğu belirlenmiştir. Ankara aspir alanlarında H. peltigera' nın yaygınlık ve bulaşma oranı sırasıyla 2018 yılında %96, %2,5 ve 2019 yılında %98,7, %79,80 olarak saptanmıştır. Yoğunluğun ise iki yılda sırasıyla %0-0,19, %0,63- 1,20 arasında değiştiği belirlenmiştir. H. peltigera'nın ilk ergin uçuşlarının Nisan sonu Mayıs başlarında başladığı ve ilk yıl Temmuz ortası, ikinci yıl Eylül başına kadar sürdüğü belirlenmiştir. Zararlının aspirde 2 döl verdiği ve larvalarının yapraklarda, büyüme noktasında ve çiçek tomurcuklarında zarar verdiği belirlenmiştir. Zararlı larvalarının Aleiodes bicolor Spinola, Aleiodes miniatus Herrich-Schäffer, Apanteles sp. (Hymenoptera, Braconidae), Hyposoter didymator Thunberg (Hymenoptera: Ichneumonidae) türleri tarafından parazitlendiği tespit edilmiştir. Bu türlerden A. bicolor H. peltigera' nın parazitoiti olarak Dünya'da ve Türkiye'de ilk kez kaydedilmiştir. Daha önce konukçusu bilinmeyen A. miniatus'un H. peltigera'yı parazitlediği Türkiye ve Dünya'da ilk defa kaydedilmiştir. Zararlının iki aspir çeşidinde morfolojisi, biyolojisi ve yaşam çizelgesi laboratuvarda belirlenmiştir. Yumurta sayısı Balcı ve Dinçer çeşidinde sırasıyla 610,19±46,76 ve 530,53±43,05 adet/dişi bulunmuştur. H. peltigera 6 larva dönemi geçirmekte olup, toplam gelişme süresi Balcı çeşidinde 14,69 gün, Dinçer çeşidinde 15,26 günde tamamlanmıştır. Balcı ve Dinçer çeşidinde r; 0,135, 0,120 dişi/gün, λ; 1,145, 1,127 dişi/gün, Rₒ; 158,134, 109,013 yumurta/dişi olduğu belirlenmiştir. In this study, the bioecology of Helicoverpa spp., Heliothis spp. (Lepidoptera: Noctuidae)] species were determined Heliothis peltigera Denis & Schiffermülle (Lepidoptera: Noctuidae) was identified as pest species of the safflower plants in Ankara. The prevalence and incidence of H. peltigera in Ankara safflower areas was 96%, 2,5% and 98,7% and 79,80% in 2018 and 2019, respectively. Population density was determined between 0-0,19% and 0,63%-1,20% in two years, respectively. Heliothis peltigera's first adult flights started in late April and in early May, and lasted until mid-July in the first year and early September in second year. H. peltigera was found to give 2 offspring in a year and the pest larvae damage the leaves, growth point and flower buds. It was determined that the pest larvae were parasitized by Aleiodes bicolor Spinola, Aleiodes miniatus Herrich-Schäffer, Apanteles sp. (Hymenoptera, Braconidae), Hyposoter didymator Thunberg (Hymenoptera: Ichneumonidae). A. bicolor was recorded for the first time in the world and in our country as the parasitoid of H. peltigera. The host of A. miniatus, that was previously unknown, was recorded as H. peltigera for the first time in the world and Turkey. Biology and life table of pest were determined in two safflower varieties in vitro. The fecundity/female 610,19±4676 eggs in Dinçer and 530,53±43,05 eggs in Balcı. Larvae undergo 6 instars and total duration of the larval stages last 14,69 days for Balcı and 15,26 days for Dinçer. Life table parametres were determined r; 0,135, 0,120, λ; 1,145, 1,127, Rₒ; 158,134, 109,013, respectively.