II. Meşrutiyet’in siyasal hayatında Osmanlı Demokrat Fırkası(Fırka-i İbâd)

---

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2009

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Gökhan KAYA

Danışman: SELDA KILIÇ

Özet:

II. Meşrutiyetin 1908’de ilanıyla Osmanlı siyasal hayatında beliren partilerden\r\nolan Osmanlı Demokrat Fırkası(Fırka-i İbad) Türk tarihinde ilk kez demokrasi\r\nkelimesini siyasal anlamda kullanan partidir.\r\nParti, toplumun en alt kesimleri olarak bellediği işçiler başta olmak üzere\r\ntoplumun üretici kesimlerinin partisi olma iddiasıyla ortaya çıkmıştır. Bu iddia\r\ndoğrultusunda parti, kendi olanaklarıyla halkın bu kesimlerine yönelik konferans,\r\neğitim seminerleri ve en ciddi faaliyet olarak gazetelerle hedeflediği kesimlere\r\nulaşmaya çabalamıştır.\r\nParti’nin başlıca siyasal görüşü millet egemenliği, Meşrutiyetle gelen haklar ve\r\nözgürlükleri sonuna kadar savunmanın yanı sıra belirtilen kesimler dahil olmak üzere\r\nhalkın her kesiminin bu siyasal sürece katılmasını sağlayarak, meşrutiyetin\r\nolgunlaştırılması, derinleştirilmesidir.\r\nİttihat ve Terakki Cemiyeti’nin siyasal hayatı kendi hegemonyasına alma\r\ngirişimlerinden ilk olarak etkilenen partilerden olan Osmanlı Demokrat Fırkası,\r\nbaşlarda bu politikayla mücadele etmişse de, üyelerinin tutuklanması, gazetelerinin\r\ntoplattırılmasının sonucunda durgunluğa girmiş, kurulduğu yıl olan 1909-1910\r\naralığındaki canlı siyasal muhalefetini sürdürememiştir. Bu durgunluk partinin,\r\ndönemin İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin baskıcı politikalarına karşı kurulan güçlü\r\nmuhalefet hareketinin siyasal partiye dönüşmüş hali olan Hürriyet ve İtilaf Fırkası’na\r\n1911’de katılmasını kolaylaştırmıştır.\r\nSonuçta Parti, Meşrutiyetin siyasal hayatında bir muhalefet partisi olarak\r\nkalmış, ancak demokrasi kavramının bilinip, yaygınlaşmasında; demokrasiyle millet\r\negemenliği ve toplumun en alt kesimlerini etkileşime sokmaya ve bunu geliştirmeye\r\nçabalamıştır.