Jerzy Grotowski'nin oyunculuk yaklaşımı ile yaratıcı dramada oyunculuğun karşılaştırılması


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: AYŞE DİNÇER AKTAŞ

Danışman: ÖMER ADIGÜZEL

Özet:

Bu araştırmada, Jerzy Grotowski'nin oyunculuk yaklaşımı ve 'yaratıcı dramada oyuncu olma' kavramının incelenerek karşılaştırılması, ortaklaştıkları noktaların betimlenmesi amaçlanmıştır. Araştırma, nitel araştırma desenlerinden 'temel yorumlayıcı nitel araştırma' olarak yapılandırılmış ve veri toplama aracı olarak doküman incelemesi tekniği kullanılmıştır. Dolayısıyla araştırmada kullanılan tek veri setini, ilgili dokümanlardan toplanan veriler oluşturmaktadır. Bu bağlamda araştırma kapsamında Jerzy Grotowski'ye ilişkin 14; yaratıcı dramaya ilişkin ise 22 adet doküman incelenmiştir. Dokümanlardan elde edilen verilerin çözümlenmesinde yorumlayıcı betimsel analiz kullanılmıştır. Öncelikle ilgili dokümanlardan elde edilen verilerin analizi için araştırma sorularından yola çıkılarak bir çerçeve oluşturulmuş ve araştırma sorularının ortaya koyduğu temalar belirlenmiştir. Temalar, iki disiplin arasında kurulacak ilişkinin niteliğine göre oluşturulmuştur. Elde edilen veriler, belirlenen bu temalara göre düzenlenerek betimlenmeye çalışılmış, temalar arasında ilişki kurularak yorumlanmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgular, Grotowski'nin oyunculuk yaklaşımıyla yaratıcı drama oyunculuğunun -özellikle bireyin gelişimini amaçlayan yaklaşımlarda -kostüm, dekor, aksesuar vb. gibi tiyatral öğelerin kullanımı; oyunculuğun 'dikkat çekme', 'gösteriş yapma', 'öne çıkma' gibi amaçlara alet edilmemesi; oyuncunun yaratıcılığın, doğallığın ve kendiliğindenliğin önünde engel oluşturan gündelik hayatın denetimli ve öz-bilinçli tavırlarından kurtulması; role girmede kişisel yaşantılar ve deneyimlerden yola çıkılması gibi noktalarda ortaklaştıklarını göstermektedir. Anahtar Sözcükler: Yaratıcı Drama, Doğaçlama, Rol Oynama, Jerzy Grotowski, Yoksul Tiyatro The aim of this research is to examine and compare 'Jerzy Grotowski's approach to acting' and 'acting in creative drama'. In this regard, the common ground of these two concepts is investigated and determined. In this research, a basic, interpretive qualitative research method is adopted, and document review is used as a data collection method. Hence, the dataset of this research is composed of the data collected from the relevant documents. Within the scope of this research 14 different documents relating to Grotowski and 22 different documents relating to creative drama field are examined. These documents are analyzed through descriptive and interpretive approaches. Having analyzed the documents, the themes upon which the relationship between the two disciplines is constructed are determined. Collected data are organized considering these themes and then interpreted and described accordingly. The results indicate that Grotowski's approach to acting and acting in creative drama -especially acting in creative drama approaches focused on the development of the individual- have a significant common ground. The common points can be summarized as the use of theatrical elements, being opposed to the abuse of acting to come into prominence, overcoming the self-controlled manner imposed in everyday life while acting and acting based on personal experiences. Key Words: Creative Drama, Improvisation, Role Play, Jerzy Grotowski, Poor Theatre