DUYUSAL ENTEGRASYON PROGRAMININ OTİZMLİ ÇOCUKLARIN DUYUSAL VE DAVRANIŞ PROBLEMLERİ ÜZERİNE ETKİSİNİN İNCELENMESİ


Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2004

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Yeşim ÖZLÜ FAZLIOĞLU

Danışman: GÜLEN BARAN

Özet:

Bu araştırma, duyusal entegrasyon programının otizmli çocukların duyusal ve davranış problemleri üzerine etkisinin incelenmesi amacı ile planlanmıştır. Araştırma grubunu, Trakya Üniversitesi Zihin ve Hareket Özürlü Çocuklar İçin Eğitim Araştırma ve Uygulama Merkezi'ne devam eden, yaşları yedi-on bir arasında değişen ve DSM-IV kriterlerine göre otizm tanısı almış olan otuz otizmli çocuk (on beş çocuk deney grubu–on beş çocuk kontrol grubu olmak üzere) oluşturmaktadır. Araştırmanın deney ve kontrol grubunu oluşturan çocuklar; duyusal özeliklerini belirlemek amacı ile Otizmli Çocuklar İçin Duyusal Değerlendirme Formu ve davranış problemlerinin belirlenmesi amacı ile 4-18 Yaş Çocuk ve Gençler İçin Davranış Değerlendirme Ölçeği) (CBCL) kullanılarak değerlendirilmişlerdir. Daha sonra deney grubunu oluşturan otizmli çocuklar üç ay süre ile, araştırmacı tarafından ilgili literatürden faydalanılarak geliştirilen duyusal entegrasyon programına haftada iki gün kırkbeşer dakika devam etmişlerdir. Çalışma sonrasında deney ve kontrol grubunu oluşturan otizmli çocuklar duyusal ve davranışsal problemler açısınan tekrar Otizmli Çocuklar İçin Duyusal Değerlendirme Formu ve CBCL (4-18 Yaş Çocuk ve Gençler İçin Davranış Değerlendirme Ölçeği) kullanılarak değerlendirilmişlerdir. Araştırmada deneysel işlemden elde edilen verilerin analizinde ilişkisiz örneklemler için t testi, tek faktör üzerinde tekrarlayan ölçümler için iki faktörlü ANOVA ve Pearson Korelasyon Analizi kullanılmıştır. Araştırmanın sonucunda, deney grubundaki otizmli çocukların Otizmli Çocuklar İçin Duyusal Değerlendirme Formu'ndan elde etikleri öntest ve sontest puanları arasındaki farklılık istatistiksel olarak anlamlı (p<.05) bulunmuştur. Kontrol grubundaki çocukların duyusal problemlerinde ise önemli derecede bir değişim olmamıştır. Deney ve kontrol grubundaki otizmli çocuklar davranış problemleri açısından değerlendirildiğinde; CBCL içe yönelim ve dışa yönelim alt testi ve genel davranış problemi öntest ve sontest puanları arasındaki farkın istatistiksel olarak anlamlı (p<.01) olduğu saptanmıştır. Ayrıca, otizmli çocuklarda görülen duyusal problemler ile davranış problemleri arasındaki ilişkiye korelasyon analizi yapılarak bakılmıştır. Analiz sonucunda, davranış problemleri ile duyusal problemlerin arasında pozitif bir korelasyon saptanmıştır (r= .66 r= .65, r= .73). Araştırmanın sonucunda duyusal entegrasyon programının otizmli çocukların duyusal ve davranışsal problemleri üzerinde etkili olduğu saptanmıştır.