Mert alkışlar: Artvin boğa güreşlerinde erkeklik, gelenek ve zaman


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2021

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: KEMAL EMRE KESKİN

Danışman: CEREN AKSOY SUGIYAMA

Özet:

Bu çalışma, Karadeniz’in doğu kıyı şeridinde yer alan Artvin’de gerçekleştirilen boğa güreşlerinin ele alındığı dört aylık bir alan araştırmasına dayanmaktadır. Bu tezde, Artvin’deki yaylacılık faaliyeti kapsamında sürü içerisindeki liderlik savaşımı vuku bulurken ortaya çıkabilecek yaralanmaların önüne geçmek için yapılan ilk güreştirmelerden hareketle bugün öne sürülen barış güreşleri söylemi üzerinden anlamlı kılınmaya çalışılan geleneksellik atfının, umulduğu haliyle pratikte karşılık bulmadığı gösterilmeye çalışılmıştır. Zira, barış güreşleri söylemi bir uzlaşma pratiğinden ortaya çıkmasına rağmen bugünkü boğa güreşlerine varıncaya dek geçirdiği tarihsel dönüşüme binaen gerçekte ait olduğu geleneksellik bağlamından kopmuştur. Bu çalışmada öne sürülen bir diğer görüş ise, mert alkışlar söylemi üstünden onaylanmaya çalışılan erkeklik tarzlarını kapsamaktadır. Arenada sahnelenen hegemonik erkeklik tarzlarının arkasına saklanmak suretiyle festivalin neoliberal yönlerinin izleyiciden gizlendiği öne sürülmektedir. Bu bağlamda, güreşleri kazanan boğa sahiplerine dağıtılan para ödülleri, performansın erkeksi yönlerini gösterdiği ölçüde tartışılmaya çalışılmıştır. Tartışmaya henüz başlamadan önce araştırmanın bağlamını oluşturacak olan argümanları kurarken uğranması gereken durak noktaları sırasıyla; organize ediciler, boğa sahipleri ve seyircilerden oluşur. Bu duraklara ulaşmak için geçilmek zorunda olunan kavşak noktası ise arenadır. Arena içerisinde kurgulanan mizansen, bir sahnede sergilenen oyuna benzeyen yönleriyle yorumlanmıştır. Söz konusu yorumlamanın merkezinde seyirciler yer alır. Tıpkı boğa güreşlerinin bir etkinlik olarak varoluş sebebini teşkil eden güruh; seyirciler olduğu gibi, oyunu izlenmeye değer kılan şey de yine onlardan başkası değildir.