Nohut (Cicer arietinum L.) ve mercimeğin (Lens culinaris Medik.) ilk gelişme dönemlerinde bazı yabancı otların allelopatik etkisi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2010

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: MURAT IŞIK

Danışman: SAİME İKİNCİKARAKAYA

Özet:

Araştırma, 2009 yılında, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü laboratuar ve serasında yürütülmüştür. Mercimek ve nohudun ilk gelişme döneminde yabancı otlarla rekabetinin zayıf olması, birim alan verimini azaltan faktörlerden biridir. Yabancı otlar, kültür bitkilerinin su ve bitki besin maddelerine ortak olmasının yanında toprak üstü ve toprak altı organlarının salgıları ile çimlenmeden itibaren bitki gelişimini olumsuz yönde etkilemektedirler. Bu araştırmanın amacı, mercimek ve nohut tarlalarında yoğun olarak görülen üç yabancı otun mercimeğin ve nohudun ilk gelişme dönemindeki etkilerinin belirlenmesidir.Araştırmada materyal olarak Sultan-1 yeşil mercimek ve Gökçe nohut çeşidi tohumları ile Sirken (Chenepodium album L) , horozibiği (Amarantus retroflexus L) ve kekre (Acroptilon repens L) yabancı otlarının kök, gövde, kök+gövde aksamlarından elde edilen ekstraktlar kullanılmıştır. Laboratuar koşullarında ekstraktların % 10, 15 ve 20 dozları kullanılmış, sera koşullarında ise sadece % 20’lik doz uygulaması yapılmıştır. Çalışma tesadüf bloklarında bölünmüş parseller deneme desenine göre üç tekrarlamalı olarak yürütülmüştür.Araştırma sonuçlarına göre; laboratuar ortamında mercimeğin ve nohudun çimlenme hızında ve çimlenme gücünde yabancı ot ekstraktları doz artışına bağlı olarak önemli farklılıklar oluşmuştur. Kontrole göre çimlenme hızında ve çimlenme gücünde önemli azalmalar saptanmıştır. % 20 lik doz uygulamasında, nohutta çimlenme gerçekleşmemiştir.Sera koşullarında, çimlenme ve çıkıştan sonra mercimek ve nohut fidelerine verilen % 20’lik yabancı ot ekstraktları gelişmeyi olumsuz yönde etkilemiş, kontrole göre daha yavaş bir gelişme saptanmıştır. Ayrıca sera koşullarında elde edilen mercimek ve nohut fide boyu, fide yaş ağırlığı, fide kuru ağırlığı, fide kök uzunluğu, fide kök kuru ağırlığı, fide kök yaş ağırlığı kontrole göre yabancı ot ekstraktları ile muamele edilen gruplarda istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar gözlenmiştir.