Uluslararası öğrenci hareketliliği: İstanbul'daki uluslararası öğrencilerin yer bağlılığı, deneyimleri ve hareketin sonuçları


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: CANAN AYBERK

Danışman: ERTUĞRUL MURAT ÖZGÜR

Özet:

Zaman ve mekân varlığın öncülleridir. Varlığın var olabilmesi için öncelikle zamanın ve mekânın var olması gerekir. Bir varlık olan insan için de aynı durum geçerlidir. İnsan belirli bir zamanda ve mekânda var olur, var olduktan sonra doğrudan ya da dolaylı yoldan etkileşimde olduğu mekânlarla bağ ve bağlantılar geliştirir. Hatta birey kendini ilişkili olduğu zaman ve mekân üzerinden inşa eder. İnsanın yer ile kurduğu bu ilişkiler bireyin hayatını ve kararlarını birçok açıdan etkiler. Bir yere bağlılık duyduğumuzda orada iyi ve güvende hissederiz, kimliğimizi orada inşa edebiliriz. Bağlılık duyduğumuz yerden ayrılmak istemeyiz. Bağlılık duyduğumuz yere bir zarar gelsin istemeyiz, bu yeri koruyup kollarız. Bağlı olduğumuz yerin bozulmasını istemeyiz. Hareketlilik ise yer ile kurulan ilişkileri çok derinden etkileyen bir olgudur. İçinde yaşadığımız bilgi çağında bilgi ve eğitimli nüfus çok önemlidir. Eğitimli nüfusun yer ile ilişkisi de ayrı bir önem taşımaktadır. Bu çalışma İstanbul'da eğitim gören uluslararası öğrencilerin hareketlilik deneyimlerinin yer ile kurdukları ilişkiyi nasıl etkilediğini ve bu öğrencilerin Türkiye ile nasıl bir bağ kurduklarını anlamayı ve anlamlandırmayı amaçlamaktadır. Bu konuyla ilişkisi açısından öğrencilerin motivasyonları, gelecek kararları ve ulus ötesi bağlantıları da ele alınmıştır. Çalışmada yöntem olarak nitel araştırma tasarımı, örneklem yöntemi olarak kartopu ve maksimum örnekleme yöntemi, veri toplama yöntemi olarak ise gözlem, görüşme ve anket kullanılmıştır. Kaydedilen veriler çözümlenmiş ve betimsel analize tabi tutulmuştur. Hareketlilik deneyimi çalışmaya konu olan öğrencilerin Türkiye ile ilişkilerini çeşitli şekillerde etkilemiştir. Öğrencilerin bir kısmı Türkiye'ye bağlılık geliştirmiştir. Öğrencilerin Türkiye'ye bağlılık geliştirmesinde Türkiye'nin hayatlarında dönüm noktası olması, Türkiye'nin fiziksel çekicilikleri, kentin sunduğu fırsatlar, mekânda geçirilen zaman ve edinilen deneyim, sosyal ilişkiler ve öğrencilerin bireysel özellikleri önemlidir. Bir grup öğrenci ise Türkiye'ye bağlılık geliştirememiştir. Öğrencilerin bağlılık geliştirmemesinde başka yerlerle olan ilişkileri, İstanbul'un iticilikleri, deneyimlerinin sınırlanması, yaşadıkları ayrımcılıklar, romantik ilişkileri ve çocuk sahibi olmaları, sosyal ilişkileri ve bireysel özellikleri etkili olmuştur. Gelecek planlarına baktığımızda öğrencilerin çoğu köken ülkeye dönmeyi planlarken bir kısmı Türkiye'de kalmayı, çok azı başka bir ülkeye geçmeyi planlamaktadır. Bunun yanında öğrenciler çoğunlukla lisansüstü eğitime devam etmeyi, köken ülkeye dönüp mesleğini yapmayı ya da ticaret yapmayı planlamaktadır. Hareketlilik deneyini öğrencileri iki yer ile ilişkili hale getirmiştir. İki ülke ile ilişkisinin çıktılarını Türkiye'nin Tanıtımı, ekonomik pratikler, sistem transferi, ulus ötesi kurumlar, sosyo-kültürel pratikler gibi başlıkları altında toplamak mümkündür. Öğrenciler ulus ötesi alan oluşunun da aktör değil daha çok destekleyicidir ve öğrenci hareketliliği sisteme dönüşme yolunda ilerlemektedir.