İslam felsefesinde nefs ile ilgili ölümsüzlük teorileri

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: SERCAN ÇAMLI

Danışman: MÜFİT SELİM SARUHAN

Özet:

Ölümsüzlük felsefenin önemli problemlerinden biridir. Filozoflar öteki dünya hakkındaki görüşleri aktarırlarken iki şeyi amaçlarlar. Birincisi, öte dünyada insanların sonsuz saadete erişebilmeleri için insanları bu dünyadayken mutluluğa götüren fiiller yapmaya teşvik etmek ve böylece onların mutedil birer insan olmalarını sağlamak; ikincisi, ölümsüzlük arayışında olan insanlara bir cevap vermektir. Çalışmamızın amacı ise İslam filozoflarının ölümsüzlük problemine çözümlerini sunmak ve insanların arayışı olan ölümsüzlüğün nasıl gerçekleşeceğini bulmak olduğundan, İslam filozoflarının önde gelen isimlerinden el-Kindī, el-Fārābī, İbn Sīnā, el-Ġazālī ve İbn Ruşd'ün görüşlerine yer verdik. Ölümsüzlük probleminin temeline inebilmek için İslam filozoflarını görüşleriyle etkilemiş Yunan felsefesinin önde gelen isimlerinden Platon, Aristoteles, Afrodisiaslı Aleksandros ve Plotinus'un görüşlerine de yer verdik. Ayrıca ölümsüzlük arayışı içerisinde olan insanlar, ölümsüzlüğü ferdî olarak yaşamak isteyeceklerinden çalışmamızda filozofların ferdiyet anlayışlarına da yer verdik. İslam felsefesinde nefsin ölümsüzlüğü anlayışının olduğunu tespit ettik. Farklılık sadece öte dünyada bedenin durumu hakkında bilgi veren dinî kaynakların görmezden gelinmemesini savunan el-Ġazālī ve İbn Ruşd'ten kaynaklanmaktadır. Tamamen felsefî bir yaklaşım benimsendiğinde nefsanî ölümsüzlük anlayışına, dini kaynaklar zahirî anlamlarıyla kabul edilir ise nefsin ebediliğinin korunmasıyla beraber cismanî bir dirilişin gerçekleşeceği anlayışına varılmıştır. Ferdiyet ise İslam felsefesinde bedenle bağdaştırılmıştır. Bedensel dirilişi savunan filozoflarda ferdî ölümsüzlük anlayışının olduğu görülmektedir. Immortality is one of the major problems of philosophy. When philosophers tell their views about the afterlife, they aim for two things. The first is to encourage people to do things that lead to happiness in this world, so that people can reach eternal happiness in the other world, and thus make them become ideal human; the second is to give an answer to the people seeking immortality. The aim of our study is to present the solutions of the Islamic philosophers to the problem of immortality, and to find out how the immortality that humans seek after operates, we have included the views of al-Kindī (Alkindus), al-Fārābī (Alpharabius), Ibn Sīnā (Avicenna), al-Ghazālī (Algazel) and Ibn Rushd (Averroesd), one of the leading figures of the Islamic philosophers. In order to get to the bottom of the problem of immortality, we have included the views of Platon, Aristoteles, Alexander of Aphrodisias and Plotinus, one of the leading figures in Greek philosophy, which influenced Islamic philosophers with their views. In addition, since people who are in search of immortality will want to live immortality as individuals, we have included philosophers thoughts about individuality. We have found that there is a sense of immortality of spirit in Islamic philosophy. The difference arises only from al-Ghazālī and Ibn Rushd, who argued that the religious sources that give information about the state of the body in the other world are not ignored. When a purely philosophical approach is adopted, the concept of immortality of spirit is reached. When religious sources are accepted with their external meanings, it is understood that the soul's eternity will be preserved and a bodily resurrection will be realized. The individuality is associated with the body in Islamic philosophy. Philosophers who defend bodily resurrection seem to have an understanding of individual immortality.