Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: HACER ÜLKÜ DOĞAN KAYA
Danışman: Rifat Erten
Özet:Sınaî mülkiyet haklarına ilişkin uyuşmazlıklarda Türk mahkemelerinin yetkisinin münhasır nitelik taşıyıp taşımadığı hususunun incelenmesi amacıyla, bu tez çalışmasında öncelikle yetki ve milletlerarası yetki kavramları tartışılmış, yetki kavramına ilişkin ayrımlar açıklanmıştır. Münhasır yetki kavramı ve doktrinde Türk mahkemelerinin münhasır yetkisine girdiği değerlendirilen haller değerlendirildikten sonra, sınaî mülkiyet haklarına ilişkin Sınaî Mülkiyet Kanunu'nda yer verilen dava türleri incelenmiştir. Tezin son bölümünde, sınaî mülkiyet haklarına ilişkin uyuşmazlıklarda milletlerarası yetkinin münhasır yetki niteliği taşıyıp taşımadığı karşılaştırmalı hukuk ışığında tartışılmıştır. Bu amaçla, öncelikle Amerikan mahkemelerinin ve Avrupa Birliği Adalet Divanı'nın (ABAD) hangi tür yabancı unsurlu sınaî mülkiyet uyuşmazlıklarında tescil ülkesindeki mahkemelerin yetkisinin münhasır nitelik taşıdığına ilişkin değerlendirmelerine emsal kararlar ışığında yer verilmiştir. Fikrî mülkiyet uyuşmazlıklarında milletlerarası yetkiye ilişkin düzenlemelerin de yer aldığı "Fikrî mülkiyet Haklarında Kanunlar İhtilafı" (CLIP) ve "Amerikan Hukuku Enstitüsü" (ALI) İlkelerinde, yabancı unsurlu sınaî mülkiyet uyuşmazlıklarında mahkemelerin milletlerarası yetkisinin hangi hallerde "münhasır yetki" olarak değerlendirildiği tartışılmıştır. Son olarak, Türk mahkemelerinin sınaî mülkiyet haklarından doğan uyuşmazlıklardaki milletlerarası yetkisi tartışılmış ve hangi mahkemelerin ne tür uyuşmazlıklarda milletlerarası yetkiyi haiz olduğu değerlendirildikten sonra, doktrinde hangi yabancı unsurlu sınaî mülkiyet uyuşmazlıklarında Türk mahkemelerinin yetkisinin münhasır nitelik taşıdığı konusundaki tartışmalar incelenerek; bu konudaki değerlendirmelerimiz sunulmuştur. Anahtar kelimeler: Münhasır yetki, sınaî mülkiyet hakları, milletlerarası yetki. In this thesis, in order to examine whether the provisions on the jurisdiction of Turkish courts brings an 'exclusive jurisdiction' in the disputes concerning industrial property rights (e.g. registered intellectual property rights in terms of Turkish law), firstly the concepts of jurisdiction and international jurisdiction are discussed and the distinctions related to the concept of jurisdiction in Turkish law are explained. After the evaluation of the concept 'exclusive jurisdiction', and of the disputes which are considered as the ones about which the jurisdiction of Turkish courts are exclusive in the Turkish doctrine; the categories of claims counted in the Act on Industrial Property are discussed. In the last chapter of the thesis, it is discussed in the light of the comparative law whether international jurisdiction of the Turkish courts concerning disputes related to industrial property rights has an 'exclusive jurisdiction' characteristics. To this end, first of all, the evaluations of the United States courts and the European Court of Justice regarding the question that in which categories of foreign-related intellectual property disputes the court in the country of registration has an exclusive jurisdiction are presented in the light of the mentioned Courts' precedents. Further, the cases in which the courts' jurisdiction is considered 'exclusive jurisdiction' in foreign-related intellectual property disputes in the Principles of CLIP and ALI are discussed. Finally, the international jurisdiction of the Turkish courts in disputes arising from industrial property rights is discussed and after discussing which courts have international jurisdiction in which kind of industrial property-related disputes in Turkish jurispuredence; the debates in Turkish doctrine related to the question of in which categories of foreign-related industrial property disputes the Turkish courts have exclusive jurisdiction and our evaluations in the subject are presented. Keywords: Exclusive jurisdiction, intellectual property rights, international jurisdiction.