Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: CEM BOZ
Danışman: İLHAN ERDEM
Özet:Kutalmış oğulları tarafından 1075-1078 yılları arasında fethedilen Eskişehir kenti, askeri anlamdaki işlevselliği dolayısıyla, Anadolu Selçuklu Devleti'nin kuruluş sürecinde mühim bir role sahip olmuştur. 1097 yılındaki Dorylaion Savaşı'nın ardından Bizans tarafından ele geçirilmiş olunan kent, 12. asrın ikinci çeyreği içerisinde yeniden, Anadolu Selçuklu Devleti hakimiyeti altına girmiştir. Bu tarihten itibaren, iki taraf arasında bir sınır kenti olma vasfını taşımaya başlayan Eskişehir bilhâssa, bu yüzyılın ikinci yarısında Anadolu Selçuklu ve Bizans devletleri arasında meydana gelen mücadelelerle ilişkili olarak adından sıkça, söz ettirmiştir. Osman Bey'in 687/1288-1289 yılında Karacahisar'ı fethiyle birlikte artık, tamamının fiilen, Türk hakimiyetine alınmış olduğu görülen Eskişehir, 13. asrın ikinci yarısından itibaren çoğunlukla, Selçuklu-Moğol rejimine muhalif Türkmenlerin yerleşmiş olduğu bir Uc kenti haline gelmiş ve bu durumun Osmanlı Devleti'nin temellerinin Eskişehir'de atılması üzerinde de büyük bir etkisi olmuştur. Hazırlamış olduğumuz bu tezin ana konusunu, Eskişehir kentinin Anadolu Selçukluları ve İlhanlılar dönemlerindeki siyasi tarihi oluşturmaktadır. Bu bağlamda, tezimiz dahilinde ilk olarak, kentin hangi tarihte Anadolu Selçuklu Devleti hakimiyetine girmiş olduğunun tespiti yapıldıktan sonra, kentin belirtilen zaman aralığındaki siyasi tarihi yerli ve yabancı dönem kaynaklarından edinilen bilgiler doğrultusunda, kronolojik bir düzen içinde aktarılmıştır. Ayrıca, kent merkezi ve ilçelerinde bulunan Anadolu Selçukluları ve İlhanlı hakimiyeti dönemlerinden günümüze ulaşmış mimari yapılar ile yine, bu dönemlerde yaşamış olup, ismi kent ile özdeşleşmiş olan şahsiyetler hakkında da bilgiler sunulmuştur. Son olarak, kronikler, seyahatnâmeler, menâkıbnâmeler ve arşiv belgelerinden yararlanılarak kentin, Selçuklu hakimiyetine girmiş olduğu 11. asrın son çeyreğinden, 14. asır ortalarına kadar uzanan süreçteki demografik, etnik, sosyal, kültürel, dinsel ve ekonomik yapısı hakkında bir takım değerlendirmelerde bulunulmuştur. The city of Eskişehir, conquered by Kutalmış oğulları between 1075-1078, had an important role in the establishment process of Anatolian Seljuk State due to its military functionality. After the Battle of Dorylaion in 1097, the city was seized by the Byzantine state, came under the reign of the Anatolian Seljuk State in the second quarter of the 12th century. From this date onwards, Eskişehir, which started to carry the character of a border city between the two sides, was frequently mentioned especially in the second half of this century in relation to the struggles between the Anatolian Seljuk and Byzantine states. With the conquest of Karacahisar in 687 /1288-1289 by Osman Bey, Eskişehir, which was seen to have been completely under Turkish rule, has become a border city where the Turkmens who opposed to the Seljuk-Mongol regime have settled mostly from the second half of the 13th century and this situation had a great impact on the laying of the foundations of the Ottoman State in Eskişehir. The main subject of this thesis is the political history of Eskişehir during Anatolian Seljuks and Ilkhanids. In this context, firstly within our thesis, after the determination of the date when the city came under the rule of the Anatolian Seljuk State, the political history of the city in the specified time interval was transferred in a chronological order in accordance with the information obtained from domestic and foreign period sources. In addition, information about the architectural structures that have survived from the period of the Anatolian Seljuks and the İlkhanids in the city center and its districts and also personalities who lived during these periods and whose names have been identified with the city was provided. Finally, some evaluations have been made about the demographic, ethnic, social, cultural, religious and economic structure of the city from the last period of the 11th century, when the city came under Seljuk rule, to the mid-14th century, by using chronicles, travel books, bibliographies and archive documents.