Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Tıpta Uzmanlık
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2009
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ÜLKÜ BOLOL
Danışman: ÖZNUR YILDIZ
Özet:Bronşiektazi, bronş ve bronşiyol duvarlarının elastik ve kas komponentlerinin destrüksiyonunun geliştiği kronik inflamatuvar bir hastalıktır. Solunumun anormal ve rahatsız edici bir his olarak algılanması veya farkedilmesi olarak tanımlanan dispne, bronşiektazili hastaların en önemli semptomlarından biridir. Dispne subjektif bir olgu olduğu için niceliğinin ve niteliğinin belirlenmesi oldukça güçtür. Yapılan çalışmalar, dispne şiddetinin hastalığın ağırlığını yansıtmadığını göstermektedir. Dispne, sadece hastanın fizyolojik dengesini bozmakla kalmamakta, aynı zamanda geniş ölçüde hastanın günlük yaşamsal aktivitelerini kısıtlayarak psikolojik dengesini de etkilemektedir. Bununla birlikte progresif dispne, öksürük ve kronik balgam üretimi ile karakterize bronşiektazi hastalığı; pulmoner fonksiyonel bozulma, yetmezlik ve tekrarlayan infeksiyonlara yol açabilmektedir. Sonuçta; hastalarda, efor kapasitesinin kısıtlanması ilk önce şiddetli eforla ortaya çıkarken, zamanla günlük aktivitelerde de kısıtlanma olmakta ve nefes darlığı yaşam kalitesini önemli ölçüde etkilemektedir. Bu yüzden hastaların egzersiz performansları, dispne derecesi ve yaşam kalitesinin değerlendirilmesi önemlidir. Biz bu çalışmamızda bronşiektazi tanısı almış hastalarda stabil dönemde fonksiyonel kapasiteyi, dispne derecesini, efor kapasitesini ve yaşam kalitesini göstermeyi; böylece efor kapasitesi ile fonksiyonel kapasite, dispne skorları ve yaşam kalitesi skorları arasındaki ilişkiyi daha doğru değerlendirmeyi amaçladık. Kliniğimize ayaktan başvuran; 18 yaşından büyük bronşiektazili 25 olgu stabil dönemde incelendi. 72 saatlik peryodda olgular 3 vizit halinde çalışmaya alındı. Olguların anamnez, özgeçmiş, fizik muayene bulguları ve VKİ'leri kaydedildi. Postero-anterior akciğer grafileri, SFT'leri (akım hızları, akciğer volümleri), diffüzyon testi, AKG, Toraks YRBT, efor kapasitesi, dispne skorları ve yaşam kalitesi skorları değerlendirildi. Olgularda hafif dereceli havayolu obstrüksiyonu mevcuttu (FEV1: 70,40 ± 23,71). Olgularımızda FEV1, FVC ve MVV başta olmak üzere fonksiyonel parametreler ile yaşam kalitesi skorları, egzersiz kapasitesi, 6DYT mesafesi ve dispne skorları arasında anlamlı ilişki izlendi. Yine olgularımızda dispne ve egzersiz kapasitesindeki azalmanın önemli nedenlerinden biri olan hiperinflasyon parametreleri RV/TLC ve TLC ile aerobik egzersiz kapasitesi (pikVO2) arasındaki ilişkide oldukça anlamlı bulundu. Ayrıca 6DYT mesafesi ile RV/TLC arasındaki ilişkide anlamlıydı. Olgularımızın KPET ile yapılan egzersiz kapasitesi ölçümleri incelendiğinde egzersiz kapasitesinde azalmaların olduğu dikkati çekmiştir. Beraberinde solunum rezervinde azalma, gaz değişim parametrelerinde artmanın da olduğu gözlendi. Yani egzersiz kapasitesindeki kısıtlanmanın solunumsal kökenli olduğu izlendi. 6DYT mesafesi ile KPET parametrelerinden pikVO2 (lt/dk), BR (%), VCO2 (lt/dk) ve O2pulse (lt/dk) arasında da anlamlı ilişki saptandı. Ayrıca altı dakika yürüme testi (6DYT) ile ölçülen median yürüme mesafesinin erkek ve kadın olgular için aynı yaş grubundaki sağlıklı olgulara göre düşük olduğu gözlendi. Olgularımızda genel olarak yaşam kalitesi skorları incelendiğinde, kısmen bozulmaların olduğu gözlenmekteydi. Çalışmamızda yaşam kalitesi skorları ile egzersiz testi parametreleri ve dispne skorları arasındaki ilişki anlamlı bulundu. Ayrıca Toraks YRBT ile skorlanan bronşiektazi yaygınlığı ile fonksiyonel parametreler arasındaki istatistiksel ilişki oldukça anlamlıydı. Literatürle uyumlu olarak olgularımızda yapısal ve fonksiyonel parametrelerin korele olduğu izlendi. Sonuç olarak diyebiliriz ki, bronşiektazide ekspiratuvar hava akımı kısıtlanması, anormal gaz değişimi ve hiperinflasyon gibi birçok faktör egzersiz kapasitesinde azalmaya ve dispne gelişimine katkıda bulunmaktadır. Havayolu obstrüksiyonu, dispne derecesi, egzersiz kapasitesindeki azalma ve VKİ bronşiektazili olgularda yaşam kalitesini önemli ölçüde etkilemektedir. Egzersiz kapasitesi ile fonksiyonel parametreler, dispne skorları ve yaşam kalitesi skorları arasındaki güçlü korelasyon; hastalık şiddetinin fizyolojik ölçümleri, dispne skorları ve yaşam kalitesi skorlarının bronşiektazili olguların egzersiz kapasitesini etkilediğini bize göstermektedir. Ayrıca Kardiyopulmoner egzersiz testi (KPET)'nin uygulanamadığı merkezlerde veya kontrendike olduğu durumlarda, 6DYT'nin; solunum fonksiyon testleri, dispne skorları ve yaşam kalitesi skorları ile birlikte bronşiektazili olguların egzersiz kapasitesinin değerlendirilmesinde klinik olarak faydalı olacağı düşüncesindeyiz.AbstractBronchiectasis is a chronic inflammatory disease that bronchi and bronchiol walls?elastic and muscular components are destructed. Dyspnea recognised as feeling or perception of breathing as an uncomfortable and abnormal sensation is one of the most important symptoms of bronchiectasis patients. Determination of quantity and quality of dyspnea is rather difficult due to its subjectivity. Existing studies shows that intensity of dsypnea does not refer to severity of sickness. Dyspnea do not only injure the physoligical balance of patient, at the same time it generally effects the psyhcoligical condition of the patient by restricting his/her daily life activities. Beside this, bronchiectasis disease charactised by cough, chronic sputum and progressive dyspnea cause pulmonary function impairment, respiratory failure and repeated infections. Consequently, restriction of effort capacity firstly occurs with an intensive effort and by the time daily activities are limited and dyspnea effects the quality of life importantly. So that, it?s important to interprate patients?exercise performances, dyspnea and life quality. In this study; we?ve shown functional capacity, dyspnea degree, effort capacity at the stabilised period on the patients who have had bronchiectasis disease diagnosis. In this way, we aimed to interpretate more true relationship between functional capacity and dyspnea scores, effort capacity, questionnairies of life quality. 25 bronchiectasis patients over 18 years old, applied to our clinic, were investigated at stabilised period. Cases were taken to visit with 3 periods in 72 hour period. Patients?symptoms, smoking stories, physical examinations, BMI and disease history were registrated. Postero-anterior lung graphies, PFT (flow speed, lung volume and diffusion tests), ABG, Thorax YRBT, effort capacity, dyspnea scores and quality of life scores were interpretated. The patients had mild degree airway obstruction (FEV1: 70,40 ± 23,71). The meaningful relationships between functional parameters; most important ones FEV1, FVC and MVV; and quality of life scores, exercise capacity and dyspnea scales were following. The relationship between hyperinflation parameters (RV/TLC and TLC), one of the most important reason causing dyspnea and reduction in aerobic exercise capacity (peakVO2) was importantly related. Separetly, relation between six minute walking test distance and RV/TLC was meaningful. When the exercise of our cases made by CPET was observed, reduced capasity of exercise was attracted attention. Additionaly, increase of gase change parameters and reduce of breath reserve were observed. It means, restriction of excercise capasity is related to pulmonary function. Meaningful relations were observed between 6MWT distance and CPET parameters peak VO2, BR, VCO2, O2pulse. Separetly, It was observed that, patients?median walk distance measured with six minute walking test (6MWT) are lower than healthy cases of same age group of men and women. When the life quality scores were examined generally, partial decrease was observed. In our study, the meaningful relation between quality of life and exercise capasity, dyspnea scores was observed. Separetly, the meaningful relationship between extend of bronchiectasis scores according to Thorax YRBT and functional parameters was observed. Consequently, we can say that, in bronchiectasis, many factors like ekspiratory airflow restiriction, abnormal gase exchange and hyperinflation cause reduction in exercise capacity and dyspnea. The correlation between exercise tests and physoligical measurement exactly shows level of effect on effort capacity. Airway obstruction, scores of dyspnea and exercise capacity, BMI effect rather importantly quality of life of bronchiectasis patients. Powerfull correlation was observed between exercise capacity and functional parameters, dyspnea scores, life quality scores. This shows us physoligical measurements of disease severity, dyspnea scores and life quality scores effect the exercise capacity of cases. Separetly; we think that, 6MWT will be clinical usefull for evaluation of breath functional tests, dyspnea scores, life quality scores and exercise capacity of bronchiectasis?cases at the centers where Cardiopulmonary exercise testing (CPET) cannot be applied or when ıt?s contricated.