Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2017
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: DEMET ÇELİK
Danışman: MERAL UYSAL
Özet:Bu araştırmada, Türkiye üniversitelerinde uzaktan eğitim merkezlerinin (UZEM)(1) küreselleşme ve üniversitenin dönüşümü bağlamında yönetmeliklerde belirlenenamaç ve faaliyet alanlarının kavramsal yapısının, (2) idari, fiziki ve finansal durumu ileteknik olanaklarının, (3) program türlerinin ve (4) yöneticilerin UZEM’lerin amaç, işlevve sorunlarına ilişkin görüşlerinin neler olduğunun belirlenmesi amaçlanmıştır.Araştırma, nitel ve nicel verilerin birlikte kullanıldığı karma modelde tasarlanmış biraraştırmadır. 2015 - 2016 Eğitim - Öğretim yılında Türkiye’de toplam 109 devlet ve 84vakıf üniversitesi olmak üzere toplam 193 üniversite ve bu üniversitelere bağlı 83UZEM bulunduğu tespit edilmiştir (YÖK, 2016a). Araştırma, sözü edilen dönemde tümUZEM’ler dâhilinde gerçekleştirilmiş, bir örneklem belirlenmesi yoluna gidilmemiştir.Araştırma amaçlarının ilk üç sorusu ile ilgili veriler doküman inceleme tekniği iledördüncü amaç sorusu ile ilgili veriler görüşme tekniği ile toplanmıştır. Araştırmada,(1) küreselleşme ile birlikte hız kazanan neoliberal eğitim politikalarının hâkimiyetisonucu eğitim gündemindeki kavram ve söylemlerde değişimler olduğu, UZEMyönetmeliklerinde amaç ve faaliyet alanlarının bu sürece uyumlu olarak düzenlendiği veUZEM’lerin piyasacılık hedef düzeylerinin genel olarak orta ve yüksek düzeyde olduğusonucuna ulaşılmıştır. (2) UZEM’lerin büyük bölümünün piyasacılık hedef düzeyininvorta ve yüksek seviyede olması, UZEM’lerin idari kadrolarından, fiziki durumuna,finansal durumundan teknik olanaklarına kadar hemen her alana yansımış ve UZEM’lerbu çerçevede yapılandırılmıştır. (3) Neoliberalizmin eğitim alanındaki etkileri sonucuüniversitenin geçirdiği dönüşümlerin, UZEM’lerde açılmakta olan programlar üzerindeetkili olduğu, UZEM’lerin genel olarak piyasa ile bağlantılı programlar açarakuygulamalı alanlara dönük olan ve iş dünyasının ihtiyaçlarını karşılamaya yönelikuygulamalara daha fazla eğilim gösterdiği, program açma eğilimlerinin ise orta veyüksek piyasacılık düzeyinde yoğunlaştığı görülmüştür. (4) UZEM’lerin işlevleri,üniversiteye gelir getirmek, yüz yüze eğitime destek olmak, uzaktan eğitim programlarıaçmak, eğitim hakkından faydalanamayanlara eğitim imkânı sunmak, zaman vemekândan tasarruf etmek ve üniversiteye prestij sağlamak olarak ifade edilmiştir.Etkililik ve verimlilik, öğretim üyelerinin yeterliliği ve maddi katkılar bağlamında ifadeedilmiştir. UZEM’lerde programların piyasa ihtiyaçlarına göre açılması, üniversiteninözel sektör ve sanayi ile işbirliği yapmasına yönelik vurgu, UZEM’lerdeki piyasalaşmaeğilimlerini ortaya koymuştur. UZEM’lerin yetişkin eğitimi açısından yeri ve anlamınabakıldığında UZEM’lerde yetişkinlerin öğrenme özelliklerine ilişkin düzenlenmeleryapılmadığı, alanda eğitim almış personelin burada görev almadığı, UZEM’lerin büyükölçüde üniversiteye mali kaynak yaratan örgütlenmeler olarak algılandığı veyapılandırıldığı, bu çerçevede de UZEM’lerde yetişkin eğitiminin piyasalaşmasınayönelik uygulamaların ön planda olduğu görülmüştür.AbstractIn this study, it is intended to determine what (1) the conceptual structure of thefields of activity and the purpose, which is determined in the regulations in terms ofglobalization and transformation of the university, (2) the administrative, physical andfinancial status and technical utilities, (3) program types and (4) the opinions of thedirectors on purpose, function and problems of the distance education centres (DECs).are in the universities of Turkey. The research is designed with a mixed model, in whichqualitative and quantitative data were used together. In 2015-2016 academic year, it wasdetermined that there was the total of 193 universities in Turkey, as 109 public and 84private ones, and 83 DECs under them (YÖK, 2016a). The study was conducted in allDECs, but a sample determination was not made. The data about the first threequestions of the study were collected by means of document analysis technique and theones about the fourth question of purpose was collected by interview technique. In thestudy, it was concluded that (1) concept and discourses in the agenda of education werechanged as the result of the neoliberal education policies, which gained speed withglobalization, and the DEC regulations’ purpose and operation fields are organized incompliance with this process, and it was also found that the market sensitivity levelswere medium or high. (2) The fact that most of the DECs have medium or high levels ofviimarket sensitivity reflected on almost every single field, ranging from the DECs'administrative staff to physical conditions, and to financial and technical utilities andthe DECs were structured within this frame. (3) It was seen that the transformation ofthe universities, as the result of neoliberalism on education, was effective on theprograms, under the DECs; the DECs leaned more towards the practices that areintended to fulfill the needs of the business world and towards opening programs thatare related to the market in general; and their tendency to open programs was intensifiedon the medium and high market sensitivity levels. (4) It was stated that DECs functionsare to provide income to university, to support education directly, to open distanceeducation programs, to provide education opportunities for those who cannot benefitfrom the right of education, to save time and space, and to give prestige to university.Efficiency and productivity were defined in terms of sufficiency of the academicmembers and funds. Opening the DEC programs according to the market needs, and theemphasis of the university to cooperate with the private sector and industry displayedthe tendency of becoming a part of the market in the DECs. Considering the DECsplace and meaning in terms of adult education, it was seen that there were not anyadjustments in the DECs in relation with the learning characteristics of adults; thepersonnel, who were educated in this field were not hired in these departments; and theDECs were mainly perceived and structured as the organizations which providefinancial funds for the university; and the practices towards the market sensitivity of theadult education was foregrounded in the DECs, within this frame.