Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2004
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: YUNUS ÇETİN
Danışman: AYHAN BAŞTAN
Özet:Bu çalışmanın amacı; immatür sığır oositlerinin vitrifikasyon tekniği ile etilen glikol ve DMSO kullanarak klasik payetlerde dondurulması ve bu tekniğin oosit maturasyonu üzerine etkilerinin ortaya konulmasıdır. Çalışmada materyal olarak, Çubuk Mezbahasında kesilen hayvanlardan toplanan 238 adet ovaryumdan follikül aspirasyonuyla elde edilen 575 adet kumulus oosit kompleks kullanıldı. Kullanılan kryoprotektana göre, etilen glikol kullanılanlar Grup EG, dimetil sülfoksit kullanılanlar Grup DMSO, bu iki kryoprotektanın birlikte kullanılması ile Grup Karma ve kontrol grubu olmak üzere 4 grup oluşturuldu. Çalışma gruplarındaki, etrafı en az 3 kat sıkı kumulus ile çevrili, homojen stoplazmalı oositler, seleksiyondan sonra vitrifikasyon işlemine tabi tutulurken, kontrol grubu herhangi bir işlem uygulanmaksızın in vitro maturasyona alındılar. Grup EG için, birinci basamak vitrifikasyon solüsyonu olarak %20 oranında etilen glikol, ikinci basamak için %40 etilen glikol + 1M sükroz içeren içeren temel medyum (%20 serum FCS+HEPES'li TCM199) hazırlandı. Grup DMSO'da ise birinci basamak için %20 oranında DMSO, ikinci basamak için %40 DMSO + 1M sükrozlu temel medyum kullanıldı. Karma grupta %10 EG + %10 DMSO kapsayan temel medyum ilk basamak için kullanılırken, diğer basamak için %20 EG + %20 DMSO + 1M sükroz içeren temel medyum kullanıldı. Vitrifikasyon yapılacak oositler, birinci basamakta 45 s, ikinci basamakta 25-30 s kadar vitrifikasyon solüsyonlarında bırakıldıktan sonra, payetlenerek sıvı azota atıldılar. Sıvı azot içinde yaklaşık 1 ay bekletilen oositler, 3 basamaktan oluşan çözdürme solüsyonlarından geçirilerek, in vitro maturasyona alındılar. İn vitro maturasyon işlemi, HEPES'li TCM 199 medyumu kullanılarak, %5 CO2 içeren maksimum nemli etüvde 39 °C'de 24 saatte yapıldı. Maturasyon sonrası, tüm oositlerde kutup hücresi incelemesi yapıldıktan sonra, fikse edilip, Giemsa solüsyonu ile boyanarak çekirdek maturasyonu değerlendirildi. Stereomikroskop incelemesi sonrasında Grup EG'de 139 oositten 44'ünde (%31,65) kutup hücresinin bulunduğu (KH+), 82'sinde (%59) kutup hücresinin görülmediği (KH-) ve 13 oositin (%9,35) ise dejenere olduğu belirlendi. Grup DMSO'da, 11 oositin (%7,59) KH+, 112 oositin (%77,24) KH- ve 22 oositin (%15,17) dejenere olduğu saptandı. Grup Karma'da 25 oositte (%13,30) kutup hücresi saptanırken, 121 oositte (%64,36) kutup hücresinin olmadığı ve 42 oositin (%22,34) ise dejenere olduğu belirlendi. Kontrol grubunda ise 77 oositte (%74,76) kutup hücresi tespit edilirken, 21 oositte (%20,39) kutup hücresinin bulunmadığı 5 oositin (%4,85) ise dejenere olduğu saptandı. Grup EG'de çekirdek boyaması yapılan 120 oositin 46'sının (%38,34) GV, 27 tanesinin (%22,5) ise GVBD-MI, 41'inin (%34,16) M II döneminde olduğu belirlenirken, 6 tanesinin (%5) çekirdek durumu tespit edilemedi. Grup DMSO'da ise 114 oositin 87'si (%76,31) GV, 7 (%6,14) oosit GVBD-MI, 17 oosit (%14,91) M II döneminde iken, 3 oositin (%2,64) durumu saptanamadı. Karma grupta 140 oositin 76'sı (%54,28) GV, 16 (%11,43) oosit GVBD-MI, 29'u (%20,71) M II safhasındayken, 19 (%13,58) oositin dönemi belirlenemedi. Kontrol grubunda ise 98 oosit boyandı. Değerlendirilen oositlerden 12'sinin (%12,24) GV, 5'inin (%5,1) GVBD-MI, 78'inin (%79,60) M II, 3 adedinin (%3,06) ise tanımsız olduğu saptandı. Yapılan istatistiki hesaplamalarda EG ile Karma grup ve DMSO ile Karma grup maturasyon dağılımları arasındaki fark önemsiz bulundu (p>0,05). Bunun dışındaki gruplar arasındaki farklar önemliydi (p<0,001). Çalışma bulguları genel olarak değerlendirildiğinde EG grubunda DMSO ve Karma grubuna göre daha başarılı sonuçlar elde edildi. Vitrifikasyon yapılan tüm gruplarda, kontrol grubuna göre daha düşük maturasyon oranları saptandı. Dimetil sülfoksit grubu, maturasyon açısından en düşük sonuçları veren grup idi. Karma grubun maturasyon oranları ise DMSO ve EG arasında yer aldı. Sonuç olarak, immatür sığır oositlerinin klasik payetlerde vitrifikasyon tekniği ile dondurulabileceği, kullanılan kryoprotektana bağlı olarak maturasyon başarısının değişebileceği, çalışma sonuçları değerlendirildiğinde maturasyon oranları açısından en avantajlı kryoprotektanın etilen glikol olduğu kanısına varıldı. Ancak, daha başarılı sonuçlar immatür sığır oositleri için özelleştirilmiş vitrifikasyon tekniklerinin geliştirilmesi ile sağlanabilecektir.