İslam kaynaklarındaki sâbiîlik'le ilgili bilgilerin dinler tarihi araştırmaları ışığında değerlendirilmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: BEDRİYE MEHTAP TOSYALI

Danışman: ALİ İSRA GÜNGÖR

Özet:

Bedriye Mehtap Tosyalı, İslam Kaynaklarındaki Sâbiîlik'le İlgili Bilgilerin Dinler Tarihi Araştırmaları Işığında Değerlendirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, Danışman: Prof. Dr. Ali İsra Güngör, 111 s. "İslam Kaynaklarındaki Sâbiîlik'le ilgili Bilgilerin Dinler Tarihi Araştırmaları Işığında Değerlendirilmesi" adlı bu çalışma Sâbiî inanç ve ibadet özelliklerini ortaya çıkışından günümüze kadarki tarihsel süreç içerisinde incelemeyi hedef almaktadır. Zira Sâbiîlik Klasik İslam Kaynakları ve Modern Dönem Dinler Tarihi Araştırmaları Işığında farklı inanç özelliklerine sahip bir din olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu çalışma içerik itibariyle bir giriş ve iki bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde öncelikli olarak çalışmanın önemi, konusu, kaynakları ve metodu üzerinde durulmuş; daha sonra Sâbiî ve Harrani kavramlarının etimolojisi ele alınmıştır. Ayrıca bu bölümde Sâbiîlerin kökeni hakkındaki tartışmalara da yer verilmiştir. "İslam Kaynaklarındaki Sâbiî İnançları" adlı birinci bölümde Klasik İslam Kaynaklarında yer alan bilgilere göre Sâbiî inanç özellikleri belirlenmiş ve modern dönem Dinler Tarihi araştırmaları ışığında ortaya çıkan bilgi farklılıkları tespit edilmiştir. "İslam Kaynaklarındaki Sâbiî İbadet ve Uygulamaları" adlı ikinci bölümde ise klasik İslam kaynaklarında yer alan ibadetler ile modern dönem araştırmalarında ortaya çıkan ibadetler arasında bilgi farklılıklarının tespit edilmesinin yanı sıra günümüzde varlığını sürdüren Sâbiîlerin kutsal kitaplarında yer alan ancak klasik İslam kaynaklarında bulunmayan inanç özellikleri hakkında bilgiler verilmiştir. Anahtar Kelimeler: Sâbiîlik, İslam Kaynakları, Harraniler, Mandenler, Gnostikler, Dinler Tarihi, Elkasailik, Ashab-ı Ruhaniyat. Bedriye Mehtap Tosyalı, The Evaluation of the Knowledge about Mandaeism in Islamic Sources in the Light of Studies on the History of Religions, MA Thesis, Advisor: Prof. Dr. Ali İsra Güngör, 111 pp. This study entitled "The Evaluation of the Knowledge About Mandaeism in Islamic Sources in the Light of Studies on the History of Religions," aims to examine charactersitics of Mandaean faith and worship in historical process from its emergence to the present day. This is because in the light of Classical Islamic Sources and Modern Period Studies of the History of Religions, Mandaeism comes across as a religion with different characteristics of faith. This study consists of an introduction and two parts in terms of content. In the introduction section, the importance, subject, sources and the method of the study were first discussed; then the etymology of Mandaean and Harrani concepts were elaborated. In the first chapter titled "Mandaean Faith in Islamic sources", the characteristics of Mandaean faith were determined according to the knowledge in classical Islamic sources and the differences in knowledge that emerged in the light of Modern Period studies on the history of religions were determined. In the second chapter titled "Mandaean worships and practices in Islamic sources", differences in knowledge between worships in the classical Islamic sources and worships that emerged in modern period studies as well as information about the characteristics of faith in the sacred scriptures of Sabeans existing today, but not available in classical Islamic sources, were presented. Key Words: "Sâbiî", Islamic Sources, "Harrani", Mandaean, Gnostics, History of Religions.