Amerı̇ka Bı̇rleşı̇k Devletlerı̇'nde Tasavvufı̂ Hareketler ve Bawa Muhaiyaddeen (Baba Muhyı̇ddı̇n) örneğı̇

Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2020

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: HAKAN KIZILTEPE

Danışman: Ahmet Cahid Haksever

Özet:

Sri Lankalı Muhammed Raheem Bawa Muhaiyaddeen, irşat faaliyetleri için doğduğu ülkeyi terk eden pek çok sufiden birisidir. Doğum tarihi ve hayatına dair pek çok bilgiye ulaşılamayan Bawa, muhtemelen 1880'li yıllarda doğmuş, 1986'da ABD'nin Philadelphia şehrinde vefat etmiştir. Bawa, Müslüman bir sufi olmasına rağmen, oldukça farklı bir profil çizmiş ve Sri Lanka'daki irşat faaliyetlerinde kendisinden istifade etmek isteyen pek çok farklı dinî ve etnik kökene sahip insana manevi hizmet vermiştir. İslamî kişiliğinden taviz vermemesine rağmen, kendisine kutsal bir kişi olarak yaklaşan bu insanlara dinlerini değiştirme mecburiyeti getirmeden, sahip olduğu irfanı ve ilmi aktarmıştır. Altmış sekiz kuşağı olarak bilinen ve çoğunluğu "hippie" tarzı yaşama yatkın Amerikalı gençlerin, anlam arayışı sırasında Doğu'ya yönelmesi ile keşfettikleri Bawa, sahip olduğu karizma, kucaklayıcı dil ve şefkatli yaklaşımı ile onları kendine cezbetmiştir. Bir süre Bawa'yı, Sri Lanka'da ziyaret ederek ondan faydalanan bu gençler, sonunda onu ABD'ye davet etmişlerdir. Bawa bu davete icabet ederek 1971'de Philadelphia'ya yerleşmiştir. Philadelphia'ya geldikten sonra daha ziyade bir guru dili ve görüntüsüyle öğrencileriyle iletişim kuran Bawa, onlara hakikati, tevhidi, Allah'ın birliğini, Hz. Peygamber'i anlattıkça yavaş yavaş zikir, namaz, Kur'an, oruç gibi kavramları da tanıtmıştır. Bu süreci yıllara yayan Bawa, kendini guru olarak tanıttığı öğrencilerinin, zaman içerisinde kendisinin bir şeyh olduğunu bilmesine müsaade etmiş ve İslam'ın tüm emir ve yasaklarını onlara aktarmıştır. Özellikle cami inşaası sonrasında İslamî kimliğin tamamen ortaya çıkmasıyla bazı öğrencilerinde sarsılmalar olmuş ve Bawa'yı terk etmişlerdir. Bawa'nın irşat stratejisindeki tecridi yaklaşımın yanında, tüm emir ve yasakları, dinî kavramları ve hakikatleri detaylı anlamlarıyla, manevi ve bâtınî yönleriyle ortaya koymasıyla öğrencilerinin, öncelikle aklının ve gönlünün bu gerçeklere yaklaşmasını sağlamayı amaçladığı görülmektedir. Bawa tüm bu çalışmaları sonunda, binleri bulan öğrencisiyle Müslüman sufi bir oluşumu Philadelphia'da sağlam bir şekilde kurmuş ve arkasında bıraktığı öğrencileriyle bugünlere kadar sürmesini sağlamıştır. Bawa'nın ABD'deki faaliyetlerinde ortaya koyduğu irşat stratejisi, bugünün en önemi sorunlarından biri olan İslamofobi için çok önemli reçeteler ortaya koymaktadır. Bu reçetelerin, bugünün İslam dünyası ve bilhassa günümüz sufileri için çok önemli olduğu, Müslümanlara ve İslam'a karşı dünyanın pek çok yerinde rastlanan önyargılara karşı ciddi bir çözüm olabileceği değerlendirilmektedir. Sri Lankan Muhammed Raheem Bawa Muhaiyaddeen is one of the sufis who left their home town to teach Islam. Bawa, whose birth date and details of his life are not known, is born in Sri Lanka most probably around 1880's and passed away in 1986 in Philadelphia, USA. Though Bawa is a Muslim sufi, he drawed a very different profile and served with his wisdom to lots of people belonging to very different religious and ethnic background who want to benefit from his spirituality. Without compromising from his Islamic personality, he transferred his wisdom and knowledge to these people who saw Bawa as a sacred person. Besides he didnot forced them to change their religion. American people dealt with sprituality around 1960's and 1970's and search for meaning of life especially in East. Bawa attracted American youth, known as the generation of 68 and having a hippy style life, with his charisma, inclusive language and compassionate approach. These American young people visited Bawa for a while and finally invited him to USA. Bawa accepted this invitation and moved to Philadelphia in 1971. After starting his spritual service in Philadelphia Bawa communicated with his students with a language and appearance of a guru and slowy started to teach them about reality, oneness of God, and last Prophet. After teaching these concepts he started to explain further Islamic concepts like dhikr, prayer, Kur'an and fasting in later years. His disciples who knew him as a guru first, later started to face with his shaikh personality and learnt everything about Islam and its practices. Especially after building the mosque Islamic identity became more crystallized and therefore some of his disciples were shaken and finally some of them left Bawa. Beside gradualism in his guidance strategy it is clear that Bawa aims to approximate his students' intellect and heart to orders and prohibitions of the religion, religous concepts and reality of Islam with all spritual and esoteric meanings. With all these efforts Bawa finally established a Muslim sufi foundation with approximately a thousand of his students in Philadelphia and Bawa Muhaiyaddeen Fellowship could stand till today. Guidance strategy of Bawa which is applied in USA reveals very important recipes to solve Islamofobia which is one of the most terrifying problems in the World today. We think that these recipes are very important for today's world of Islam and especially for contemporary sufis and these recipes can be a serious solution for prejudgements towards Muslims and Islam faced with in the World.