Ana - Kız Okuldayız Okuma - Yazma Kampanyasına ilişkin bir çözümleme


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2015

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: SAYİM FİKRET BULUT

Danışman: AHMET YILDIZ

Özet:

Bu çalışmada, 8 Eylül 2008 ve 8 Eylül 2012 tarihleri arasında ülke genelinde uygulanan Ana-Kız Okuldayız Okuma-Yazma Kampanyası (AKOK) değerlendirilmiştir. Betimsel tarama modeli niteliğinde olan araştırmanın evrenini, çalışmanın alt problemlerine ilişkin olarak Türkiye’de AKOK kapsamında 2008-2012 yılları arasında uygulanmış olan tüm okuma-yazma kursları oluşturmaktadır. Türkiye’de yetişkin okuryazarlığını yaygınlaştırma çalışmalarının uzun bir geçmişi vardır. Cumhuriyet’in ilanından günümüze yetişkinlere yönelik birçok okuma-yazma programı uygulanmış, kampanya ve seferberliklerle sorunun çözümüne çalışılmıştır. Bu geniş kapsamlı çabaların günümüz itibariyle sonuncusu “Ana-Kız Okuldayız Okuma-Yazma Kampanyası”dır. Kampanya, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) 2008 yılı verilerine göre ülkemizde okuryazar olmayan toplam 4.876.892 yetişkin bireyin % 60’ını oluşturan yaklaşık 3 milyon okumazyazmaz nüfusu dört yılda okuryazar duruma getirmeyi hedeflemiştir. Kampanyanın hedefindeki yetişkin okumaz-yazmazların 2008 yılında % 80’ini kadın okumazyazmazlardan oluşmaktadır. Okumaz-yazmazlığın bir kadın sorunu olduğunu açıkça gösteren mevcut verilere rağmen kadınlara ve tüm okumaz-yazmazlara yönelik herhangi yeni bir plan-program hazırlanmamış, önceki kampanyalardan hiçbir farklı yaklaşım geliştirilmemiştir. Buna rağmen daha önceki kampanyalardan daha başarılı olacağı beklenmiştir. Öyle ki dört yılın sonunda hedeflenen sayıya ulaşabilmek için nüfusun orantılı olarak ilk yıl % 15’ini, ikinci yıl % 30’unu, üçüncü yıl % 45’i ve kampanyanın son yılı olan dördüncü yılında da % 60’ını okuryazar hale getirme ve tüm katılımcıları bir üst öğrenim programına yönlendirme amaçlanmıştır. MEB kampanyada iki hedefine ulaşmak amaçlı yetişkinlere yönelik herhangi bir güdüleyici çalışma yapmamış, bu süreçte kampanyanın tüm alt boyutlarında (tanıtım örgütlenme, finansman, öğreticiler vd.) sorunlar yaşanmıştır. Nitekim AKOK sonunda da hem nicel hedefin hem de üst öğrenime yönlendirme hedefinin oldukça gerisinde kalınmıştır.Abstract In this study, the literacy campaign Mothers and Daughters are at School (MDAS), which applied countrywide between 8 September 2008 and 8 September 2012, has been evaluated. All the literacy courses opened in the context of MDAS between the years of 2008-2012 has formed the target population of the study which is in descriptive survey model. In Turkey the efforts for extending adult literacy have a long history. Many literacy programs for adults have been applied since the foundation of the Republic, the problem has been tried to solve by campaigns and mobilisations. The recent one of these farreaching efforts is “Mothers and Daughters are at School Campaign”. The campaign aimed to make literate % 60 of the adults in the whole illiterate adult population of the country, which was in total 4.876.892 according to the address-based population registration system of Turkish Statistical Institute, in four years. % 80 of these illiterate adults in the target of the campaign is illiterate women in 2008. Although these existing data that shows illiteracy is a women issue no plan and programme has been prepared for women and for all the illiterate people and no different approach different from the previous campaigns has been developed. However it has been expected to be more successful than the previous campaigns. So that in order to reach the aimed number at the end of four years, comparatively in the first year % 15, in the second year % 30, in the third year % 45 and in the fourth year which was the last year of the campaign % 60 of the population has been aimed to get literate and to direct all the participants for the next upper education programme. Ministry of National Education (MONE) didn’t do any incentive study devoted to the adults in order to reach the two aims of the campaign and in this process many problems occurred in all sub-dimensions (introduction, organization, financing educators, etc.) of the campaign. Thus at the end of MDAS, it has been fallen far behind both the quantitative goal and its directing to upper education goal.