Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: SEZİN ANDİÇ
Danışman: Ayşegül Durak Batıgün
Özet:Bu çalışma temel olarak ergen ve genç yetişkinlerin internet oyun oynama bozukluğu (İOOB) üzerinde demografik değişkenlerin, aile yapı ve işlevlerinin, anne ve babalık yaklaşımları, psikolojik kontrol algısı, duygu düzenleme yöntemleri ve kendilik algısının etkilerini incelemeyi amaçlamaktadır. İOOB'yi etkileyen ailesel ve bireysel değişkenlere ilişkin önerilen modelin erken, orta ve geç ergenlik dönemleri için ayrı ayrı test edilmesi, araştırmanın bir diğer amacını oluşturmaktadır. Ek olarak, ekran kullanımına yönelik anne ve babalık yaklaşımları ölçeği ile İOOB ölçekleri çalışma kapsamında kültürümüze uyarlanmıştır. Çalışmanın örneklemi küme örnekleme yöntemi ile 2017-2018 eğitim ve öğretim yılları arasında, Ankara ve Adana illeri içerisinde okumakta olan ortaokul, lise ve üniversite öğrencilerinden oluşturulmuştur. 630 (%56.1) kız ve genç kadın, 492 (%43.9) erkek katılımcıdan oluşan toplam 1122 katılımcının yaş ortalaması 16.22 (SS: 3.07)'dir. Veri toplama amacıyla, İnternet Oyun Oynama Bozukluğu Ölçeği, Ekran Kullanımına Yönelik Anne ve Babalık Yaklaşımları Ölçeği, Ana Baba ve Ergen İlişki Envanteri (ParQ), Psikolojik Kontrol Ölçeği, Ergenler için Duygu Düzenleme Ölçeği ve Sosyal Karşılaştırma Ölçeği ile Demografik Bilgi Formu kullanılmıştır. İOOB ile aile yapı ve işlevleri, ekran kullanımına yönelik anne ve babalık yaklaşımları, anne ve babadan algılanan psikolojik kontrol, işlevsel olmayan duygu düzenleme biçimleri ve olumlu kendilik algısı arasında anlamlı ilişkiler olduğu bulunmuştur. Hiyerarşik regresyon analizi sonucunda, İOOB'yi yordayan değişkenler incelendiğinde, anne eğitim düzeyi, anne ile babanın ergene karşı koalisyonu, ergenin arada kaldığı üçgenleşme, anneden algılanan psikolojik kontrol, sınırlayıcı annelik ve babalık, aşırı izin verici annelik ve babalık ile odaklanmamış babalık yaklaşımları, içsel işlevsel olmayan duygu düzenlemenin pozitif; olumlu kendilik algısının ise negatif yordayıcı etkilerinin olduğu bulunmuştur. Yol analizleri sonucunda, İOOB'yi ailesel ve bireysel değişkenler temelinde açıklamak amacıyla önerilen, erken, orta ve geç ergenlik dönemlerine ilişkin modellerin doğrulandığı ortaya konulmuştur. Mevcut çalışmanın ışığında, İOOB'ye ilişkin risk faktörlerinin belirlenmesi açısından anlamlı sonuçlara ulaşıldığı, ancak koruyucu faktörler açısından daha fazla araştırma yapılmasına gereksinim olduğu düşünülmektedir. Anahtar Sözcükler: İnternet oyun oynama bozukluğu, aile, anne babalık yaklaşımları, duygu düzenleme. The present study mainly aims to investigate the effects of demographic variables, family structure and functions, parenting approaches, psychological control perception, emotion regulation styles and self-perception on Internet Gaming Disorder (IGD) in adolescents and young adults. Another purpose of the study is to test the proposed model of family and individual variables affecting IGD for the early, middle and late adolescence periods separately. In addition, the Scale of Parental Guidance Patterns on Children Media Use (Van den Bulk and Van den Bergh, 2000) and the Internet Gaming Disorder Scales (Lemmens, Valkenburg and Gentile, 2015) were adapted to Turkish culture within the scope of the study. The sample of the study was consisted of secondary, high school and university students studying in Ankara and Adana between 2017-2018 academic years by cluster sampling method. The study was recruited 1122 participants including 630 (56.1%) females and 492 (43.9%) males with the mean age of 16.22 (SD= 3.07). To collect the data the Internet Gaming Disorder Scale, the Parental Approaches to Screen Use Scale, the Parental and Adolescent Relationship Inventory (PARQ), the Psychological Control Scale, the Emotion Regulation Scale for Adolescents and the Social Comparison Scale and the Demographic Information Form were used. The results of the statistical analyses showed that there were significant relationships between IGD and family structure and functions, parenting approaches intended for screen use, psychological control perceived from parents, dysfunctional emotion regulation styles and positive self-perception. The hierarcrical regression analyses revealed that the education level of the mother, the coalition of parents against adolescents, triangulation, perceived psychological control from the mother, restrictive mathernity and paternity, overly permissive mathernity and paternity and the unfocused paternity approaches, internal dysfunctional emotion regulation positively; positive self-perception negatively predicted IGD. The results of the path analyses showed that the models of early, middle and late adolescence periods, which were proposed to explain the IGD on the basis of family and individual variables, were confirmed. In the lights of current study, it is considered that significant results have been reached in terms of determining risk factors related to IGD, but further research is needed for protective factors. Keywords: Internet gaming disorder, family, parenting approaches, emotion regulation