G20 ülkelerinin enerji göstergeleri açısından çok kriterli karar verme teknikleri ile sıralanması


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2015

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: MURAT GÖK

Danışman: YETKİN ÇINAR

Özet:

Karar verme, bir problemin çözümüne yönelik geliştirilen düşünsel stratejilerden oluşmaktadır. Gündelik yaşamın her anında bireyler veya işletmeler, çeşitli karar durumları ile karşılaşmaktadır. Bu durum bireyleri ve işletmeleri, çoklu alternatifler arasından seçim yapmaya sevk etmektedir. Her karar, bir süreç gerektirmektedir. Basit karar problemleri düşünsel çözümlemelerle sonuca ulaşsa da, karmaşık problemler analitik veya sistematik prosedürler gerektirmektedir. Çalışmanın sözel kısmında; karar verme kavramı tanımlanıp, çok kriterli karar vermenin teorik çerçevesi çizilmiştir. Ardından, TOPSIS ve Gri İlişkisel Analiz gibi literatürde sıklıkla kullanılan telafi edici modeller açıklanmıştır.Çalışmanın uygulama kısmında; G20 ülkeleri, çok nitelikli karar analizi ile temel enerji göstergeleri açısından derecelendirilmiştir. Bu amaçla, temel enerji göstergeleri belirlenmiş ve ülkeler çoklu alternatifler olarak ele alınmıştır.Sonuç olarak; bu tür problemlerde ÇKKV tekniklerinin etkili ve anlaşılır sonuçlar sunduğu ve kriterlere dair kullanılan nesnel ölçütlerin tarafsız çıktılar oluşturduğu gözlenmiştir. Gerçekleştirilen analiz, bu alandaki çok boyutlu problemlerin ÇKKV yöntemleri ile kolayca çözümlenebileceğine kanıt teşkil etmektedir.AbstractDecision making is constructed with ideational strategies that develops for the solution a problem. At any time of daily life, both people and firms come across with various decision situations. This case drives people or firms to make a choice between multiple alternatives. Every single decision making requires a process. Even if, simple decision making problems get solutions by using easy intellectual analysis; complicated DM problems needs to analytical and sistematical procedures.In verbal part of the study; decision making concept is identified and theoretical frame of multiple criteria decision making is drew. Later, compensative MCDM methods like TOPSIS and Grey Relation Analysis which is usually applied in literature are clarified.In practise part of the study; G20 countries were ranked through main energy indicators with using multiple qualitative decision analysis. For that purpose, main energy indicators is determined and countries were handled as multiple alternatives.As a result, in this kind of problems, it is clearly observed that both MCDM methods present efficient and comprehensible results and also objective standards relative with criterias create neutral outputs. Analysis to be performed is intense evidence because it emphasizes that multiple dimensional decisions problems in this area can be solved easily with the help of MCDM methods.