Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Temel İslam Bilimleri, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2022
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ENES FURKAN ONUR
Danışman: Mehmet Akif Koç
Özet:
Tezimizde Kur'an'a yaklaşım yönünden Berlin Ekolü dediğimiz grubun
gerçekleştirdiği Corpus Coranicum projesinin Kur'an tarihi ve bağlamını
konu alan dokümantasyon modüllerinin muhtevasını, erken dönem İslam
literatürüyle birlikte inceledik. Projenin 100 yılı aşkın bir geçmişi
olmasına rağmen inşa ettiği el yazmaları arşivinin akademik yazılara
konu edilmediğini görmekteyiz. Buradan hareketle projenin dokümantasyonu
özelinde erken dönem Kur'an el yazmalarını yatay boyutta çalıştığımızda
neler elde edebileceğimizi araştırdık. Çalışmamızda öncelikle Kur'an'ın
ilk dönemden itibaren belgelendirile gelen bir metin olduğunu gördük.
Dokümantasyondaki el yazmaları ayetler özelinde sınıflandırdığımızda her
bir ayeti hicri ilk dört yüzyıla giden en az 10, kimi durumlarda 30
yazma eserle delillendirebileceğimizi tespit ettik. Burada her bir
ayetin hicri I. yüzyıla giden el yazması mevcuttur. Bu dokümantasyon ile
tarihin farklı zaman ve mekanlarında yazılmış Kur'an el yazmalarını
ayetler özelinde çapraz okumaya tabi tutarak Kur'an metninin anlamsal
açıdan tarih içinde sistematik bir başkalaşmaya uğramadan günümüze
geldiğini iddia edebileceğimizi gördük. Burada ayrıca erken döneme giden
Kur'an el yazmalarının sadece %0,73'ünün palimpsest olduğunu fark
ettik. Corpus Coranicum'un Kur'an bağlamına dair çalışmalarını erken
dönem İslam literatürüyle birlikte incelediğimizde Kur'an'ın Geç Antik
Dönemin kültür dünyasıyla bağlamsal bir ilişkiye sahip olduğunu
düşünebileceğimizi gördük. Bu yaklaşım, Kur'an'ın tarih sahnesine
geçtiği dönemin gündeminde kendini nasıl tanımladığını ve
konumlandırdığını anlamamıza katkı sağlamaktadır. Kur'an'ı Geç Antik
Dönem içinde tasavvur etme işlemini erken dönem tefsir literatürüyle
birlikte gerçekleştirdiğimizde Kur'an bağlamını daha fazla
aydınlatılabileceğimiz gördük.