Bulgarcadan Türkçeye yapılan edebi çevirilerdeki deyim sorunları (Yordan Yovkov'un öyküleri bazında)


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2020

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: AYNUR ÇAVUŞ ÖZER

Danışman: ZEYNEP ZAFER

Özet:

Tez çalışmamızda Bulgar yazar Yordan Yovkov'un Türkçeye çevrilmiş öykülerindeki deyimler ele alınmıştır. Çalışmanın birinci bölümünde Türkçe-Bulgarca ve Bulgarca-Türkçe alanında yapılan çalışmalara değinilmiştir. Bu çalışmalar, tarihsel süreç göz önüne alınarak ayrı ayrı bölümlerde incelenmiştir. İkinci bölümde, deyim nedir sorusuna cevap aranmıştır. Deyimin tanımları incelendikten sonra deyimlerin ortaya çıkışı üzerinde durulmuştur. Ardından da Türkçede ve Bulgarcada deyim sistemleri incelenmiştir. Üçünde bölümde çeviri kavramı ele alınmıştır. Çevirinin tarihsel gelişimi incelendikten sonra, çeviride kayıplar sorununa değinilmiştir ve deyimlerin çevirisi ele alınmıştır. Tezin dördüncü bölümünde öncelikle Yordan Yovkov'un hayatı ve üslubu üzerinde durulmuştur. Türkçeye çevirisi yapılmış öyküler ilk önce orijinal dilde incelenerek deyimleri tespit edilmiştir. Türkçe çevirilerdeki deyimler de incelenerek her iki dildeki deyimler karşılaştırılmıştır. Doğru çevrilen ve çeşitli sebeplerle çevirisinde hata yapılmış olan deyimler ayrı ayrı sınıflandırılmıştır. Çalışmamızın sonuç kısmında tespit edilen tüm veriler değerlendirilmiştir ve bölüm bölüm çıkarımda bulunulmuştur. Anahtar Sözcükler: Yordan Yovkov, deyim, çeviri, Bulgarca, dil In our thesis, the idioms of Bulgarian writer Yordan Yovkov's stories which translated into Turkish were discussed. In the first part of the study Turkish-Bulgarian and Bulgarian-Turkish studies are mentioned. These studies have been examined in separate sections considering the historical process. In these condpart, the answer to the question of what the idiom is issought. After examining the definitions of idioms, the emergence of them is emphasized. Then the idiomatic systems in Turkish and Bulgarian were examined. In the third part, the concept of translation is discussed. After examining the historical development of translation, the problem of losses in translation has been addressed and translation of idioms has been addressed. In the fourth part of the thesis, firstly the life and style of Yordan Yovkov is emphasized. The stories which translated into Turkish were first examined in the original language and their idioms were determined. The idioms in Turkish translations were also examined and the idioms in both languages were compared. Correctly translated idioms and for some reasons, idioms that have been translated in correctly are classified separately. All the data determined in the conclusion part of our study were evaluated and partly inferences were made. Key Words: Yordan Yovkov, idiom, translation, Bulgarian, language