Çöl tozlarının Türkiye’ye taşınımının BSC-DREAM8b toz taşınımı tahmin modeli kullanılarak değerlendirilmesi


Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2014

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Kahraman OĞUZ

Danışman: İHSAN ÇİÇEK

Özet:

Bu çalışmanın amacı, uydu ve yere dayalı gözlemlerin yanında Barselona Süperbilgisayar Merkezi tarafından geliştirilen ve Meteoroloji Genel Müdürlüğünde operasyonel olarak çalışan BSC-DREAM8b toz taşınımı tahmin modelinin çeşitli versiyonlarını kullanarak çöl tozlarının Türkiye’ye taşınımını ve yerel toz katkılarını incelemektir. Bu temel amaç ile birlikte, bazı test çalışmaları yapılarak Türkiye için model versiyonlarının etkinlikleri analiz edilmiştir. Bu kapsamda, çalışma dönemi olarak yoğun toz olayının gözlemlendiği tarihler incelenmiştir. Bunun için öncelikle OMI sensörünün Aerosol Index ürünü ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından işletilen Hava Kalitesi İzleme İstasyonlarının PM10 verileri incelenip 18 Nisan 2012 ve 8 Nisan 2013 tarihlerine odaklanılmıştır. BSC-DREAM8b modelinin çeşitli versiyonları kullanılarak Aerosol Optik Derinliği ve Yüzey Konsantrasyon tahminleri alınmıştır. Bu tahminler MODIS, MSG uydu ürünleri ve PM10 ölçümleri ile karşılaştırılmıştır. Sonuç olarak, toz taşınımı olayı detaylı bir şekilde analiz edildikten sonra, Türkiye içerisinde yerel toz kaynaklarının varlığı tespit edilip, yerel kaynaklardan kalkan tozların BSC-DREAM8 v1.0 tarafından diğer versiyona göre daha iyi yakalandığı görülmüştür. AbstractThe main aim of this study is to analyse the desert dust transport and local dust contributions in Turkey by using the BSC-DREAM8b model which is developed at Barcelona Supercomputing Center and runs at Turkish State Meteorological Service besides satellite and ground-based observations. With this main aim, efficiency of the model versions were analysed with some test experiments. In this context, the study periods were selected when the dust outbreak occured. Therefore, the study was focused on the dates of 18 April 2012 and 8 April 2013 by investigating Aerosol Index product from OMI sensor and PM10 concentrations from air quality stations which were controlled by the Ministry of Environment and Urban Planning in Turkey. After the backtrajectory were investigated as well as meteorological conditions, Aerosol Optical Depth and Surface Concentration outputs were obtained by using different versions of the BSCDREAM8b model. As a result, after dust transport events were analysed, the existence of local dust sources were detected and it was observed that dusts emitted from these sources were catched by BSC-DREAM8b v1.0.