Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Ebru Kılıçlı
Danışman: HARUN TANRIVERMİŞ
Özet:Dünyada giderek artan nüfus ile orantılı olarak enerji talebi de artmaktadır. Bu nedenle enerji üretimi ile enerji talebi arasındaki dengenin sağlanması giderek önemini artıran bir konu haline gelmiştir. Enerjinin kamusal mal olması, enerji üretiminin kamu yararının sağlanmasına yönelik bir faaliyet olarak görülmesini sağlamakta ve gerek kamu, gerekse özel sektör tasarrufunda bulunan enerji üretim tesislerinin inşası için ihtiyaç duyulan taşınmazların temininde, kamulaştırmanın da dahil olduğu taşınmaz edinme yöntemleri kullanılmaktadır. Enerji yatırımına atfedilen önem nedeni ile kamulaştırma işlemlerinde taraf olan bütün paydaşlar bakımından sürecin doğru ve sorunsuz biçimde yürütülebilmesinin önemi de artmaktadır. Kamulaştırma sürecinde karşılaşılan sorunların analizi amacıyla yapılan bu çalışmada, ilk olarak mülkiyet kavramı ve mülkiyeti kısıtlayan uygulamalardan biri olan kamulaştırma uygulamaları kuramsal olarak ele alınmış, daha sonra elektrik üretimi yapan özel kişi ve kurumlar lehine kamulaştırma işlemleri yasal düzenleme ve yargı kararları kapsamında incelenmiş ve son olarak ilgili mevzuat çerçevesinde yapılan kamulaştırma işlemleri sırasında karşılaşılan zorlukların tespiti için elektrik üretimi ve dağıtımı firmaları ve kamulaştırma işlemlerini yapan kurumların yönetici ve uzmanları ile yapılan anket çalışması yoluyla toplanan verilerin değerlendirilmesi yapılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre; enerji üretim ve dağıtım tesisleri yatırımlarını kısıtlayan temel sorunların başında arazi edinimi ve kamulaştırma işlemlerinin geldiği ve ilgili kamu kurumlarının süreci yönetmede önemli sorunlarla karşılaştıkları ortaya çıkmaktadır. Aynı proje sahası içinde birden çok yatırımcıya enerji ve madencilik üretim lisansı ya da ruhsatının verilebildiği ve havza yönetimi ilkelerine uygun işlemlerin yeterince yapılamadığı dikkati çekmektedir. Buna ilave olarak kamulaştırma iş ve işlemlerinin uzun zaman aldığı, kamulaştırma uygulamalarında idareler ve bilirkişi kurullarınca yapılan değerleme çalışmalarının; değerleme biliminin temel ilke ve yöntemleri ile uluslararası değerleme standartlarına uygun olmadığı saptanmıştır. Gerek kamu ve özel kurumların kamulaştırma birimlerinde çalışanlar, gerekse bilirkişiler ile diğer paydaşların arazi edinimi, kamulaştırma ve değerleme konularında bilgi birikimleri ve uygulama deneyimlerinin yetersizliğinin birçok önemli sorunlara neden olduğu ve yatırımları kısıtladığı görülmektedir. Bu çerçevede kamulaştırma birimlerinde çalışanlar ile bilirkişi olarak görev alacak olanların üniversitelerin gayrimenkul geliştirme ve yönetimi bölümlerinden mezun olmaları ve konu ile sürekli hizmet içi eğitim programlarına katılmalarının sağlanması gerektiği açıktır. Ayrıca kamu kesiminde farklı kurumlarca verilen lisans ve ruhsatların takibinin yapılabileceği ortak bir otomasyon sisteminin kurulması ve enerji ve madencilik sektörlerinde kamulaştırma uygulamalarının tek elden yürütüleceği yeni bir yapılanmanın oluşturulması yoluyla sorunların azaltılmasının mümkün olabileceği vurgulanmalıdır.