Börülce (Vigna unguiculata L.)'de doku kültürü ve gen aktarım çalışmaları


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2010

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: MUHAMMAD AASİM

Danışman: SEBAHATTİN ÖZCAN

Özet:

Börülce (Vigna unguiculata L.) önemli bir yemeklik baklagil bitkisi olup, birçok ülkede çeşitli şekilde tüketilmektedir. Bu çalışmada farklı konsantrasyonlarda sitokinin ve oksin içeren MS besin ortamı kullanılarak Akkız ve Karagöz börülce çeşitlerinin tam ve yarım kotiledon boğum, sürgün ucu, olgunlaşmamış kotiledon, plumula ve embriyonik eksen eksplantlarından sürgün rejenerasyonu elde edilmiştir. Eksplant başına en fazla (10.8 adet) sürgün embriyonik eksenden 1.00 mg/l BAP ve 0.1 mg/l NAA içeren MS ortamından elde edilmiştir. Genel olarak ortama NAA ilavesi sürgün rejenerasyon oranını ve eksplant başına sürgün sayısını olumsuz etkilerken, sürgün uzunluğunu olumlu şekilde etkilenmiştir. Elde edilen sürgünler 0.5 mg/l IBA içeren MS ortamında köklendirilerek serada dış şartlarda alıştırılıp tohum elde edilmiştir. Çalışmanın 2. aşamasında markör genleri (NPTII ve GUS), heRbisitlere (bar) ve böceklere dayanıklılık (cry 1C, cry ICST, cry 2A, cry 2 AST, cry 1AB ve hibrit SN19) genlerini taşıyan Agrobacterium tumefaciens’in GV2260, LBA 4404 ve AG10 hatları kullanarak transgenik bitkiler seleksiyon ortamında seçilmiştir. Farklı genleri taşıyan çok sayıda seçilmiş transgenik aday sürgünler 0.5 mg/l IBA, 50 mg/l kanamisin ve 500 mg/l Augmentin içeren MS ortamda köklendirilmiştir. Köklendirilen bitkiler serada dış şartlarda alıştırılıp tohum elde edilmiştir. Değişik primerler kullanarak PCR analizi ile transgenik bitkiler teyit edilmiştir.Abstract Cowpea (Vigna unguiculata L.), an important food grain legume crop, is consumed in many countries in different ways. The study reports in vitro shoot regeneration from halved cotyledon node, shoot meristem, immature cotyledon, plumule and embryonic axis explants of cv. Akkiz and Karagöz of cowpea on MS medium containing various concentrations of cytokinins and auxins. Highest number of 10. 08 shoots per explant were recorded on MS medium containing 1.00 mg/l BAP and 0.1 mg/l NAA from embryonic axis. Inclusion of NAA in the culture medium generally had negative effect on frequency of shoot regeneration and number of shoots per explant but had positive effect on shoot length. Regenerated shoots were rooted on MS medium containing 0.50 mg/l IBA and acclimatized in the greenhouse, where they set seeds. In the second phase of study, Agrobacterium tumefaciens strains GV2260, LBA4404 and AG10 containing markör (NPT II ve GUS), herbicide resistant (bar) and insect resistant (cry 1C, cry 1CST, cry 2A, cry 2AST, cry 1AB and hybrid SN19 genes were used to select putative transgenic plants in medium containing kanamycin. Putative transgenic shoots regenerated on different media from various explants were rooted on MS selection medium containing 0.50 mg/l IBA, 50 mg/l kanamisin and 500 mg/l Augmentin. Rooted plants were acclimatised in the greenhouse and seeds were obtained. Putative transgenic plants were confirmed by PCR analysis using different primers.