Bostanlar (Doğu Amasra) çevresindeki karbonifer kömürlerinin palinolojisi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ÇAĞRI YILMAZ

Danışman: MUHİTTİN GÖRMÜŞ

Özet:

Bu çalışma, Batı Karadeniz Bölgesi Bartın ili Amasra ilçesi Bostanlar mevkiinde Karadon ve Kozlu Formasyon'larında (Karbonifer) gerçekleştirilmiştir. Türkiye'nin ekonomik önem taşıyan taşkömürü sahalarından biri olan havzadan, Hattat Enerji ve Maden Tic. A.Ş. şirketine ait 9 karotlu sondajın (toplam 336 örnek) kömürlü birimden örnekleme yapılmıştır. Karbonifer'in Vestfaliyen yaşlı kömür örnekleri laboratuvarda hazırlanarak, içerisindeki sporomorfların (palinolojik açıdan) incelenmesi yöntemiyle yaşlandırılmıştır. Yaşlandırma, sporomorfların varlık, bolluk veya biraradalıkları gibi stratigrafik özellikleri dikkate alınarak yapılmıştır. Sporomorfların bileşimi sadece yaşlandırmada değil aynı zamanda korelasyonda da stratigrafik öneme sahiptir. Havza tektonizma etkisiyle kıvrımlı ve faylı bir yapıdadır. Tektonizmanın etkili olduğu bu gibi kömür havzalarındaki en önemli jeolojik sorun çalışılmakta olan stratigrafik düzeyin saptanmasıdır. Bu nedenle kömür damarlarında palinolojik korelasyon denemesi yapılmıştır. Korelasyon denemesi öncelikle kalın (ara kesmeleri ile beraber 0,90 m ve üzeri kalınlık gösteren) damarlarda ve daha sonra kalınlıklara bakılmaksızın tüm damarlarda sporomorfların oransal bolluklarına göre yapılmış ve benzer sporomorf özelliğine sahip kılavuz olabilecek düzeyler belirlenmiştir. İncelemeler sonucunda paralik kömür havzalarında beklenildiği gibi yatay yönde kömür damarlarının kalınlıklarında farklılıklar olduğu gözlemlenmiştir. Ayrıca incelenen örnekler Kuzey Yarıküre (Lavrasya) kömür kuşağındaki kömürlerle palinolojik ve paleoekolojik olarak benzerlik sunmaktadır. İncelemeler sonucunda Vestfaliyen A-B ve Vestfaliyen C-D olmak üzere iki palinolojik zon belirlenebilmiştir. Önceki çalışmalar ışığında çalışma alanı için belirlenen zonların sporomorf bolluklarına göre bitki vejetasyonu (paleoekolojik) yorumlanmıştır. Sonuç olarak Türkiye'nin karasal Karbonifer'de palinoloji, paleoekoloji ve palinostratigrafik bir çalışma gerçekleştirilmiştir. Palinolojinin kömür işletmeciliğinde karşılaşılan problemlerin çözümlerinden biri olarak kullanılabileceği belirlenmiştir. This study is performed in such a one of the most valuable bituminous coal basin which is located western Black Sea in Turkey. The Karadon Formation and Kozlu Formation (Carboniferous) are studied in Bostanlar and its surroundings in Amasra-Bartın. Totally 336 coal samples are pepared by palynological techniques, the samples are taken from 9 cored boreholes drilled by Hattat Enerji ve Maden Tic. A.Ş company. After preparing the Carboniferous (Westphalian) samples in laboratory, samples are dated by using sporomorph content such as existence, abundance and unity and stratigraphy properties of sporomorphs. The association of the sporomorphs has a stratigraphy importance for not only dating but also correlation. This basin indicate a faulty and folded structure by tectonics. The main geological problem is determining the stratigraphic level in operating seam in such as faulty coal basin. For this reason palynological coal seam correlation is tested by using abundance percent of sporomorphs. First part of the correlation studies, are containing levels for thick coals (has thickness 0,9 m or above with their intersections) and the second part of correlation studies are including levels for all coal samples ignoring coal thickness. It is expected to conclude to have containing similar sporomorphs content for these correlated coal seams. It is also seen that coal seams are presented different thickness in horizontal plane. This result can be expected for such a paralic basin. In addition, paleoecological and palynological properties of these coals are very similar to the North Hemisphere (Laurasia) coals. Also two palynologic zones (Westphalian A-B and Westphalian C-D) could be determinated by using sporomorphs in this study. Paleoecology coment could be interpreted according to sporomorph stratigraphy in these determined zones by the help of the preceding studies. As a result, this study contain palynological, paleoecological and palynostratigraphical data for bituminous coal which in terrestrial Carboniferous units in Turkey. This study also proofed that the palynology could be use to be as one of the main solution for the coal mining operating problems.